منظور از عیار بتن چیست؟
عیار بتن، درواقع تعیین کننده میزان سیمان مصرف شده بر حسب کیلوگرم بر متر مکعب است و این مسئله با مقاومت پایانی رابطه مستقیم دارد. البته استاد کاران و متخصصان با تجربه و ماهر، با توجه به سیمان مصرف شده نیز می‌توانند زمان رسیدن به مقاومت نهایی را تعیین کنند.
به طور معمول در کشور ما انواع بتن را بر حسب عیار سیمان مصرف شده در آن نامگذاری می‌کنند و بر اساس کارکرد و مقاومت فشاری مورد نیاز، عیار بتن انتخاب می‌گردد.
برای نمونه در اجرای بتن مکر، عیار بتن کم و برابر 150 کیلوگرم در متر مکعب میباشد و برای ملات دیوارچینی و بنایی این عدد برابر 250 کیلوگرم در متر مکعب است.همچنین برای اجرای بتن معمولی این عدد ۳۵۰ میباشد.
عیار بتن برای بلوک بتن سبک بسیار کمتر از بلوک سیمانی بوده و به میزان 25 کیلوگرم سیمان در هر مترمکعب میباشد. برای دوغاب پشت کار نمای سنگی و کاشی کاری نیز عیار بتن معادل ۴۳۰ کیلوگرم در متر مکعب سیمان است.
در مقاله ارائه شده توسط پله به شرح کامل عیار بتن پرداخته خواهد شد. باید توجه داشت عیار بتن مصرفی در هر نوع سازه برابر نقشه های طراحی انتخاب و اجرا می گردد.
واحد عیار بتن
در تمامی استانداردها این عدد را به صورت حرف انگلیسی M (Mixture) سپس عدد مقاومت بر حسب مگاپاسکال نمایش می دهند. به این صورت که اگر این عدد را به صورت M30 مشاهده کردید به این معناست که این بتن مقاومت فشاری برابر با ۳۰ مگاپاسکال را دارا می باشد.
تفاوت مقاومت، مشخصه و عیار بتن چیست؟
این عیار و مقاومت فشاری آن دارای رابطه مستقیمی هستند به این صورت که با افزودن سیمان در بتن این ملات به مقاومت فشاری بیشتری دست می یابد. با این حال افزودن سیمان متناسب با سایر متریال باید براساس استاندارد باشد زیرا در مواردی این عیار برای استفاده در جاهای مختلف ساختمان نیز متفاوت است، به عنوان مثال عیار بتن سقف و ستون با همین مقیاس مورد استفاده در فونداسیون تفاوت دارد که در ادامه توضیح خواهیم داد.
نحوه محاسبه عیار بتن
چنانچه بخواهیم قانون کلی از محاسبه این مقدار را برای شما عزیزان شرح دهیم باید خدمت شما عرض شود که این میزان بر حسب الزامات طراحی سازه تعیین می شود و به دو دسته ی کلی تقسیم بندی می شود. مطابق با آنچه در ادامه ذکر میکنیم بهتر است در ساختمان های کوچک با مصرف پایین از طرح اختلاط اسمی با عیار M15 تا M25 و در پروژه های بزرگ با مقاومت بالا از طرح اختلاط طراحی متناسب با معیار M30 بهره ببرید.
طرح اختلاط طراحی: برای به دست آوردین این معیار باید کیفیت متریال مورد استفاده در مراحل تولید انتقال و جانمایی را از طریق آزمایش های مختلف مورد بررسی قرار دهند. این طرح برای احداث پروژه های بزرگ مناسب است.
طرح اختلاط اسمی: اما این طرح که برای پروژه های کوچک مناسب است در واقع از پیش تعیین شده می باشد. این طرح از ضریب اطمینان کافی برخوردار بوده و از بروز مشکلات در حین ساخت جلوگیری می کند، بهتر است از آن برای احداث ساختمان هایی با مصرف پایین مورد استفاده قرار گیرد.
آشنایی با انواع بتن روشها و مزایا
انواع بتن مورداستفاده در ساخت و ساز
آب بتن : مشخصات، شرایط آب اختلاط استاندارد
فرمول محاسبه عیار بتن
محاسبه این معیار به جهت دریافت میزان سیمانی که برای تهیه بتن نیاز دارید لازم است. به این منظور باید ابتدا نوع سیمان، میزان نرمی آن، سایز ذرات و همچنین تیپ سیمان مورد استفاده را مدنظر قرار دهید. پس از آن باید حتما به دیگر موارد افزودنی و همچنین آب و هوای منطقه مورد استفاده نیز توجه فرمائید. حتما دقت کنید که در آب و هوای گرم باید سیمان مصرفی کمتر باشد که به دنبال آن مقاومت فشاری نیز کاهش می یابد. برای سهولت در یادگیری نگاهی به مثالی می اندازیم. در اینجا بتن با مقاومت ۲۵ مگاپاسکال داریم اکنون مطابق با مبحث نهم این مقدار را در ۱.۲ ضرب کرده سپس مقدار بدست آمده را با عدد ۵۰ جمع می کنیم.
عیار بتن در عملیات بنایی
اجرای بنایی با آجر برای دیوار چینی،بلوک چینی ، اجرای دیوار سنگی و … از جمله مواردی است که بسیار به سیمان نیاز دارد. برای به دست آوردن عیار سیمان مطلوب در این نوع پروژه‌ها باید حجم ملات مصرفی مد نظر قرار گیرد.
معمولا در بنایی (به غیر از اجرای ساخت و ساز با بلوک سفالی) میزان 30% از حجم کار بعنوان حجم ملات محاسبه می‌گردد که این مقدار در بنایی با سفال به 15% کاهش می‌یابد.
برای ساخت 1 متر مکعب بلوک سیمانی مقدار 75 کیلوگرم سیمان مورد نیاز است و این مقدار برای اجرای کار با بلوک بتنی سبک چیزی حدود 25 کیلوگرم سیمان در هر مترمکعب میباشد.
همچنین برای محاسبه عیار بتن قبل از شروع کار باید از طرح اختلاط و نوع ملات اطلاع حاصل نمود . ملات بنایی شامل دو نوع سیمان و باتارد میباشد و هر کدام با توجه به طرح اختلاطی که دارند شامل چند دسته هستند.
عیار سیمان مصرفی در این ملات ها به شرح زیر است.
ملات ماسه سیمان ۱:۶ – 200
ماسه سیمان ۱:۵ – 225
ملات ماسه سیمان ۱:۴ – 285
ماسه سیمان ۱:۳ – 360
باتارد ۱:۲:۸ – 130
باتارد ۱:۲:۱۰ – 110
مواردی مانند نوع کاربرد، شرایط محیطی و هزینه از جمله عوامل موثر بر عیار بتن هستند. به همین دلیل، انواع بتن عیارهای مختلفی دارد. چند نمونه از این موارد را در بخش زیر مشاهده می کنید:
انواع بتن سبک: 100 تا 200 کیلوگرم بر متر مکعب
بتن معمولی: 200 تا 300 کیلوگرم بر متر مکعب
بتن مسلح: 250 تا 400 کیلوگرم بر متر مکعب
انواع بتن پیش تنیده: 400 تا 500 کیلوگرم بر متر مکعب
بتن سنگین: 300 تا 600 کیلوگرم بر متر مکعب
عیار سیمان کف سازی، نماسازی، کاشیکاری و موزائیک
به منظور اجرای کف سازی مخلوطی از پوکه های معدنی یا صنعتی و سیمان به ازای هر متر مکعب 150 کیلوگرم استفاده می گردد و برای ساخت فوم بتن در کف سازی مقدار 225 کیلوگرم به ازای هر متر مکعب بکار می‌رود.
در اجرای نمای سنگی و کاشیکاری از دوغاب سیمان استفاده میشود و به ازای هر متر مکعب 430 کیلوگرم سیمان استفاده میشود.
همچنین در اجرای موزائیک از دو نوع ملات ۱:۲/۵:۲/۵ با عیار 350 کیلوگرم در متر مکعب و ۱:۲/۵:۲ با عیار 450 کیلوگرم در متر مکعب استفاده میشود.
عیار سیمان مصرفی در اندود‌ها و بندکشی
اندود سیمانی دارای دو شکل آستر و رویه است که برای اجرای آستر اغلب از ملات ماسه سیمان استفاده شده و برای اجرای رویه نیز ملات پودر سنگ-خاک سنگ و سیمان استفاده می‌گردد.
برای هر متر مکعب از این ملات ۳۰۰ کیلوگرم سیمان استفاده میشود. سیمان مصرفی در این ملات اغلب سیمان سفید است.
در اجرای بندکشی سنگ، کاشی و سرامیک از دوغاب سیمان سفید و پودر سنگ ۱:۴ استفاده شده و به ازای هر مترکعب مقدار 400 کیلوگرم سیمان به کار می‌رود.
در بندکشی موزائیک فرنگی نیز از دوغاب سیمان سفید و خاک سنگ ۱:۶ با میزان ۲۲۵ کیلوگرم سیمان در هر متر مکعب استفاده میشود.
بندکشی آجر نما نیز با استفاده از ملات ماسه بادی و سیمان در 2 عیار سیمان نوع ۱:۳ با 360 کیلوگرم و ۱:۴ با ۲۸۵ کیلوگرم در متر مکعب استفاده می‌گردد.
نحوه ساخت بتن با عیار بتن 150 با استفاده از میکسر 250 لیتری
در هر صورت اگر می‌خواهید برای ساخت ملات با عیار بتن 150 اقدام کنید بهتر است مراحل زیر را طی کنید:
بتونیر 250 لیتری بهترین گزینه برای اختلاط سیمان، ماسه، آب و سایر مواد افزودنی بتن است. این دستگاه میکسر بتن یکی از متداول‌ترین ابزارهای ساخت بتن بوده و به وفور یافت میشود.
در ابتدای کار برای رسیدن به عیار بتن 150 باید مقدار 150 کیلوگرم سیمان را آماده کنید.
بتونیر 250 لیتری در حدود 0.2 متر مکعب بتن خواهد داشت، لذا برای ساخت 1 متر مکعب باید 5 بار مراحل ساخت بتن را تکرار کنید.
مقدار آب مصرفی باید نصف سیمان باشد، پس حدود 75 لیتر آب نیز باید اضافه کنید.
حجم نهایی بتن با استفاده از شن و ماسه تکمیل می‌گردد و این مصالح حدود 80% از حجم بتن را تشکیل خواهند داد. لکن نسبت اصولی در اختلاط سه واحد شن، به ازای یک واحد ماسه می باشد.
به طور کلی مواد لازم به شرح زیر است:
60 درصد شن
20 درصد ماسه
20 درصد از اختلاط آب و سیمان
نکات مهم برای تهیه افزایش کیفیت عیار بتن مصرفی
شن و ماسه به نسبت درستی با توجه به عیار بتن استفاده گردد.
میزان آب مصرفی معادل نصف سیمان است.
اگر مصالح استفاده شده از قبل مرطوب هستند، باید از وزن آب محاسبه شده در شرایط استفاده از مصالح خشک کاسته شود.
روش ساده محاسبه مصالح برای ساخت بتن با عیار 150 عبارت است از 4 فرغون ماسه و 2 فرغون شن
جدول عیار سیمان
انواع عیار بتن ستون و فونداسیون : بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ کیلوگرم سیمان در یک متر مربع بتن
عیار بتن کف سازی : ۲۲۵ کیلوگرم بر متر مکعب ملات
عیار بتن سقف تیرچه بلوک : ۳۵۰ کیلوگرم سیمان در یک متر مربع ملات
انواع عیار بتن مگر : ۱۵۰ کیلوگرم سیمان در یک متر مربع ملات
عیار تیر و اعضای سازه ای : بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ کیلوگرم سیمان در یک متر مربع ملات
عیار سقف فولادی : ۳۵۰ کیلوگرم در یک متر مربع
انواع عیار ملات ماسه سیمان : بین ۱۵۰ تا ۳۵۰ کیلوگرم بر متر مکعب
عیار سیمان اندودکاری : ۳۰۰ کیلوگرم سیمان سفید در یک متر مکعب مخلوط
عیار دوغاب ماسه سیمان : جهت نما سنگ ۴۳۰ کیلوگرم بر مترمکعب دوغاب
عامل مهم در عیار بتن چیست؟
یکی از نکات مهم درساخت وسازهای گوناکون استفاده از بتن با عیارهای مختلف می باشد زیرا هر قسمت از سازه ها مقاومت خاصی را باید تحمل کنند. به همین دلیل مقدار عیار و همچنین مواد تشکیل دهنده بتن مثل شن، ماسه وآب در پروژه های ساختمانی مهم است.
در واقع عیار بر سه عامل مهم در اینصنعت تاثیر خواهد گذاشت. این موارد مهم عبارتند از:
عضو یا قسمت سازه
مواد تشکیل دهنده بتن
مقاومت فشاری یا همان استحکام سازههای مورد نظر
وزن یک متر مکعب بتن:
وزن بتن به قطر بزرگترین اندازه شن ومقدارمواد افزودنی در مخلوط بتن بستگی دارد. اگر می خواهید بدانید که در یک متر مکعب بتن چه مقدار شن، ماسه، آب وسیمان استفاده شده است. باید طرح اختلاط بتن، ونسبت آب به سیمان وعیار بتن را بررسی کرد.
جمع بندی
ما در این نوشتار تلاش کردیم علاوه بر بررسی عمیق اینکه منظور از عیار بتن چیست، فرمول محاسبه عیار بتن و موضوعات پیرامون آن را هم بررسی کنیم. چرا که عیار این ماده سلامت و دوام سازه را تعیین خواهد کرد.
منابع:کلینیک بتن