تمام پروژه‌های ساختمانی از برنامه‌ها و دستورالعمل‌های متعدد و متنوعی تشکیل شده‌اند که اجرای صحیح و قانونی آنها مستلزم بهره بردن از تجربه و مهارت شخصی تحت عنوان سرپرست کارگاه است. در حقیقت، وجود رئیس کارگاه در فرآیند انجام یک پروژه ساخت و ساز باعث می‌شود که کلیه فعالیت‌های اجرایی آن پروژه به صورت بهینه و همچنین در راستای شاخص‌های تعیین شده توسط کارفرما انجام شود.
وظایف سرپرستان کارگاه، به صورت خلاصه، مدیریت، نظارت و انجام هماهنگی‌های لازم با کارکنان و بخش‌های مختلف یک پروژه ساختمانی است که همین امر، نظم، کیفیت و پیشرفت لازم در عملکرد آن پروژه را موجب می‌شود. بر این اساس، در مقاله حاضر قصد داریم ماهیت، مهارت‌ها، خصوصیات و همینطور حقوق و وظایف سرپرست کارگاه ساختمانی را شرح دهیم. بنابراین اگر به فعالیت در سمت مذکور مشغول یا علاقمند هستید، مطمئنا مطالعه این مقله پله برای شما مفید و موثر خواهد بود.
ویژگی‌های مورد نیاز سرپرست کارگاه
یک رئیس کارگاه برای اینکه بتواند مسئولیت‌های خود را طبق مقررات مربوطه اجرا کند، لازم است که حتما به مهارت‌های مورد نیاز برای شغل رئیس کارگاه تسلط کامل داشته باشد. موارد زیر از جمله تعدادی از این قابلیت‌ها است:
توانایی کافی جهت به کارگیری بهینه و مطلوب نیروها؛
قدرت مدیریت صحیح منابع مالی و انسانی پروژه؛
مهارت در تدوین و بهره بردن از استراتژی‌های موثر و سازنده؛
برخورداری از استقلال فکری و تصمیم گیری، مخصوصا در شرایط حساس و بحرانی؛
توانایی برقراری ارتباط و تعامل دوستانه و مفید با کارفرما و سایر نیروها؛
توانایی به تشویق و توبیخ متعادل نیروها؛
آشنایی با مهارت‌های فنی و مهندسی مورد نیاز پروژه ساختمانی.
تجهیز و برچیدن کارگاه چیست؟مراحل و هزینه ها
مسئول ایمنی (HSE)کارگاه ساختمانی چه وظایفی دارد؟
تعريف سرپرست كارگاه ساختمان
مديريت كارگاه در پروژههاي ساخت و ساز برعهده سرپرست كارگاه است كه مسئول كنترل چهار منبع اصلي در اجراي هر پروژه ساختماني شامل:
نیروی کار
مصالح
ماشین آلات
بودجه
است که مسئولیت اصلی کارگاه را بر عهده داشته و باید به صورت رسمی توسط پیمانکار به دستگاه نظارت یا کارفرما معرفی شود و صلاحیت فنی، اخلاقی ایشان به تایید کارفرما و یا نماینده وی برسد.
به همین دلیل سرپرست کارگاه به عنوان کلیدی ترین نفر در کارگاه به نمایندگی از پیمانکار نقش بسزایی در پیشبرد پروژه‌ها دارد.
مسئولیت های سرپرست کارگاه ساختمانی در كنترل چهار منبع اصلي
بودجه
برآورد تمامی هزینه‌های اجرایی و انطباق آنها با هزینه‌هایی که تاکنون صورت گرفته است.
کنترل دقیق بر تمامی هزینه‌های مربوط به اجرا و جلوگیری از هرگونه بی برنامه‌گی در مصرف بودجه.
برآورد و اعمال تمامی هزینه‌هایی که پیمانکاران مسئول آن هستند.
تهیه و تنظیم صورت وضعیت پیمانکاران.
اقدام به خرید تمامی مصالح و لوازم ضروری و مورد نیاز پروژه با مد نظر قرار دادن بودجه.
مصالح و لوازم
پیش بینی و تأمین مصالح مورد نیاز پیمانکار پروژه.
کنترل و نظارت دقیق بر میزان مصرف تمامی مصالح.
نظارت بر اجناس خریداری شده و ورودی.
کنترل دقیق بر مصالح موجود در انبار و انطباق آن با نیازهای پروژه.
تهیه و تنظیم صورت وضعیت کارگاهی در خصوص مصالح ورودی به کارگاه و ثبت آن در دفتر انبار دار
پیش بینی و تهیه مصالح مورد نیاز پروژه همزمان با پیشرفت کار.
نظارت و کنترل دقیق بر تمامی هزینه‌های کارگاه و مقایسه آن با درآمدهای حاصل از کارگاه و برنامه ریزی به منظور ایجاد و حفظ منافع و سود شرکت از بابت اجرای پروژه.
تأیید تمامی هزینه‌ها و اسناد و مدارک ارسال شده از کارگاه و ارائه آنها به شرکت.
ارائه به موقع گزارش‌های مربوط به سود و زیان احتمالی پروژه و اعلام هشدارها و راهکارهای مناسب به شرکت و کارگاه در جهت حفظ منافع شرکت.
جهت مشاهده بانک اطلاعات صنعت ساختمان کلیک کنید
ماشین آلات و ابزار های ساختمانی
تهیه تمامی ماشین آلات و لوازم کارگاهی ضروری برای پروژه متناسب با بودجه.
نظارت بر تمامی ماشین آلات و لوازم کارگاه ساختمانی و بررسی آنها از لحاظ کیفیت و سالم بودن.
مشخص کردن ماشین آلات و لوازم کارگاهی معیوب و فرستادن آنها به واحد تعمیرات.
پیگیری دقیق و منظم تعمیر لوازم و ماشین آلات کارگاهی.
پیشرفت پروژه
کنترل کیفیت تمامی عملیات‌های اجرایی صورت گرفته در طول پروژه.
نظارت بر برقراری دقیق تمامی موارد و اصول ایمنی در کارگاه در تمامی طول مدت اجرای پروژه.
در نظر گرفتن برنامه زمانی از پیش مشخص شده پروژه و تنظیم یک برنامه عملیاتی اجرایی مناسب.
تهیه نقشه‌های کارگاهی تاسیسات برقی و مکانیکی در همکاری با مدیریت پروژه.
کنترل و نظارت اجرای واقعی در مقایسه با اجرای فعلی.
نظارت بر نحوه عملکرد پیمانکاران.
کنترل پروژه به لحاظ پیشرفت فیزیکی و مالی.
تعیین صلاحیت و تعهدات اجرایی پیمانکاران.
تهیه و تنظیم گزارش‌های روزانه پیشرفت فیزیکی پروژه و حذف عملیات انجام شده.
ثبت و مستندسازی تمامی وقایع کارگاهی رخ داده.
ارائه دستور کار در خصوص امور و مواردی در قرارداد ذکر نشده‌اند.
حفاظت فیزیکی از کارگاه و اموال.
تعهدات اختصاصی یک سرپرست کارگاه
رئیس کارگاه در قبال وظایف و مسئولیت‌های خود تعهداتی دارد که باید کلیه آن تعهدات را با توجه به قوانین و ضوابط مورد نظر کارفرمای پروژه رعایت کند. از جمله این تعهدات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
برخورداری از شرایط سازمان نظام مهندسی و تجربه و مهارت کافی؛
ارزیابی و بررسی کلیه نقشه‌ها و برنامه‌های تدوین شده توسط سازمان نظام مهندسی؛
انجام هماهنگی‌های لازم با مهندس اجرایی و ناظر؛
ثبت و کنترل کلیه فعالیت‌ها اعم از گزارشات آزمایش‌ها، شروع پروژه، بتن ریزی‌های متعدد و غیره؛
ارائه لیست مواد و تجهیزات کارگاهی مور نیاز پروژه به کارفرما؛
در دست داشتن تنها یک پروژه ساختمانی و همچنین حضور مداوم در محل اجرای پروژه در تمام ساعات کاری.
وظايف مهم سرپرست كارگاه :
1.ظيفه اصلي رئيس كارگاه در پروژه هاي متوسط به بالا كنترل زمان، هزينه، كيفيت و مديريت قراردادهاست.
٢. تجهيز كارگاه و انتخاب پيمانكاران مورد نياز با هماهنگي مدير پروژه يا مديرعامل
٣. پيش بيني و تامين مصالح مورد نياز پروژه و كنترل ميزان مصرف
برآورد هزینه
۴. برآورد هزينه هاي اجرايي پيش بيني شده ساخت و انطباق آن با هزينه هاي فعلي
۵. مسئول كنترل كيفيت عمليات اجرايي و مسئول برقراري ايمني كارگاه
۶. تنظيم برنامه عمليات اجرايي كارگاه بر اساس برنامه زمان بندي و هماهنگي بين عوامل مختلف اجرايي
استعلام قیمت
٧. استعلام از فروشندگان و پيمانكاران جزء و اعلام قيمت حداقل به مديريت شركت
٨. همكاري با مدريت پروژه براي تهيه طرح تاسيسات كارگاهي، خدمات كارگاه، ايمني و شناخت
٩. ملاحظات توالي و ترتيب كار اجرايي و پايش اجراي واقعي در مقايسه با اجراي فعلي
١٠. كنترل پيشرفت فيزيكي و مالي پروژه و انعكاس موارد متناقض در هر مورد
١١. تعيين صلاحيت پيمانكاران دسته دوم به لحاظ نيروي كار، ساعت كار و تعهدات اجرايي
نظارت
١٢. نظارت بر نحوه عملكرد پيمانكاران دسته دوم درباره خريد ، توزيع و تحويل مصالح
١٣. تهيه گزارش روزانه پيشرفت فيزيكي و حجم عمليات انجام شده و ثبت وقايع كارگاهي
١۴. مستند سازي، بايگاني صحيح مدارك و اسناد و ارائه گزارش توصيفي در خصوص شرايط اقليمي
تهیه صورت جلسه
۱۵. تهيه صورت مجلس كارگاهي مصالح وارد شده به كارگاه و نيز احجام كار انجام شده
١۶. اخذ دستور كار براي كارهاي خارج از قرارداد
تهیه مستندات
١٧.تهيه مستندات درباره موارد مبهم و ناقص نقشه ها و ارائه به كارفرما، با ثبت تاريخ تسليم، تاييد ، تهيه و پيگيري صورت وضعيت هاي موقت و نحوه وصول آن
١٨.انجام جرايم و اعمال هزينه هايي كه بايد به حساب پيمانكاران دسته دوم لحاظ شود
١٩. مسئول حفاظت فيزيكي از كارگاه و اموال
٢٠.مديريت و ارتباط، سرپرست كارگاه بايد توانايي انتقال وظايف و فن بيان لازم جهت ت فهيم درست و به موقع پرسنل خود و پيمانكاران را داشته باشد.
میزان حقوق سرپرست کارگاه چقدر است؟
حقوق و مزایایی که به سرپرستان کارگاه تعلق می‌گیرد معمولا متناسب با نوع پروژه و همچنین قوانین و شرایط داخلی شرکت‌ها متفاوت است و در حقیقت، می‌توان گفت تا حدود زیادی با توجه به پروژه‌ای بودن، تجارب و مهارت‌ها و همچنین میزان ساعات حضور شخص، در نظر گرفته می‌شود. البته اگر فرد مطابق با قوانین اداره کار مشغول به فعالیت باشد، مسلما از حقوق و مزایایی بر اساس این قوانین برخوردار خواهد شد که در این صورت، کارفرما نیز موظف است که سرپرست کارگاه را تحت پوشش بیمه قرار دهد.
تعهدات سرپرست کارگاه ساختمانی
سرپرست کارگاه ساختمانی در قبال مسئولیت‌هایی که در خصوص پروژه‌های ساختمانی به او واگذار می‌شود ملزم به اجرای یک سری تعهدات قانونی و شغلی است که در زیر به مهم‌ترین آنها اشاره شده است:
سرپرست کارگاه شخصی حقیقی است که باید دارای شرایط سازمان نظام مهندسی، تخصص و تجربه لازم باشد و مورد تایید مجری پروژه قرار گیرد.
مدیر کارگاه ساختمانی متعهد می‌شود که فقط در یک کارگاه ساختمانی مشغول به فعالیت باشد و ملزم است که در تمامی ساعات کاری پروژه در کارگاه حضور پیوسته داشته باشد.
رعایت تمامی مسائل ایمنی و بهداشتی کارگاهی، حفاظت ایمنی کارگاه و تنظیم دفتر گذارش روزانه کارگاه
مطالعه و بررسی دقیق نقشه‌های ساختمان و تمامی دستورالعمل‌های مصوب شده توسط سازمان نظام مهندسی و اجرای هماهنگی‌های لازم با ناظر و مجری پروژه
کنترل تمامی موارد اجرایی و عوامل مربوط به کارگاه، ثبت زمان بتن ریزی‌های مختلف، ثبت شروع عملیات سازه فلزی در دفتر کارگاه، ثبت آزمایشات لازم با هزینه کارفرما و حفظ مدارک کارگاهی لازم و همچنین ابلاغ مواردی که باید از طرف مجری به مالک ارائه شود.
اعلام کالاهای ایمنی، مصالح و تجهیزات ساختمانی مورد نیاز کارگاهی با هماهنگی مجری پروژه به صاحب کارگاه
سخن آخر
سرپرست کارگاه ساختمانی با توجه به تمامی وظایف و مسئولیت‌هایی که در طول مدت زمان اجرای پروژه به او واگذار می‌شود، یکی از کلیدی‌ترین نیروهای اجرایی در هر پروژه ساختمانی به شمار می‌رود. سرپرست کارگاه ساختمانی مسئولیت مواردی همچون بودجه، مصالح و لوازم، ماشین آلات و ابزار و کنترل پروژه را بر عهده دارد. از این رو، به کارگیری یک سرپرست کارگاه ساختمانی متخصص و باتجربه یکی از مهم‌ترین نکاتی است که باید در تمامی پروژه‌های ساخت و ساز لحاظ شود.