انواع قراردادهای پیمانکاری و مدیریت پیمان ساخت

مقدمه

قرارداد‌‌ پیمانکاری انواعی دارند و ما در این مقله ی پله به بررسی انواع قرارداد‌های پیمانکاری خواهیم پرداخت. در تعریف انواع قرارداد‌های پیمانکاری می‌توان گفت؛ همه انواع این قرارداد‌‌ها، پیمانی هستند که بین اشخاص حقیقی و یا حقوقی تحت عنوان پیمانکار و کارفرما بسته می‌شود.

این پیمان بسته به متغیر‌هایی که در ادامه از آن‌ها یاد خواهد شد انواعی دارد. دقت داشته باشید که، ذکر شرایط عمومی و خصوصی پیمان در قرارداد ضروری است. به عنوان مثال؛ مکان، زمان شروع و پایان پیمان، مقدار وجه مورد توافق و عنوان عمل مورد نظر با جزئیات و … می‌بایست به صورت کامل، در قرارداد ذکر شود.

مهم ترین روش های عقد قرارداد ( پیمان ) در صنعت عمران :

1-پیمان های با تعیین پیمانکار عمومی برای طرح های عمرانی

روش های پیمانکاری عمومی عبارت از بستن قررداد ( پیمان) ، بین مالک و یک پیمانکار عمومی است. معمولأ در این روش، پیمانکار از راه مناقصه، انتخاب شده و اجرای پروژه به او واگذار می شود. در این روش، با آگهی عمومی یا ارسال دعوتنامه به شرکت ها، مشخصات پروژه ی مورد نظر و تاریخ برگزاری مناقصه برای فراخوان تمام افراد نفع بر شروع می شود.

پس از برگزاری مناقصه و تعیین برنده مناقصه، قرارداد با برنده مناقصه، منعقد می شود. معمولأ در طرح های عمرانی، قرارداد بر اساس قیمت های پایه ی فهارس بها و بخشنامه ها و مصوبات سازمان برنامه و بودجه کشور منعقد می شود.

در بعضی از طرح های بزرگ، پیمانکاران جداگانه ای برای قسمت های مختلف (مثلأ پیمانکار ساختمانی و پیمانکار تأسیساتی ) انتخاب شده و قراردادهای مستقل با آنها انعقاد می شود. یعنی برای هر قسمت پیمانکار تخصصی آن قسمت انتخاب می شود.

2- قرارداد‌‌ امانی

در روش امانی ساز، هیچ قراردادی با پیمانکار خارجی منعقد نمی شود و خود کارفرما، مسئولیت اجرای پروژه را به عهده می گیرد. این روش، مواد و مصالح لازم و مورد نیاز پروژه و ماشین آلات را تأمین نموده و مدیریت اجرا را نیز بر عهده می گیرد.  این نوع پیمان ها کارفرما و پیمانکار، اشخاص حقوقی هستند، در این روش مناقصه برگزار نمی شود، بنابراین در وقت و هزینه صرفه جویی شده و مشاور، نقش کمی ایفا می کند.

معمولأ در پروژه های کوچک که نیاز به اتمام سریع آن پروژه است، از این روش استفاده می شود. در این روش، دستگاه اجرایی یا کارفرما، فرد یا افراد مورد اعتمادی را انتخاب نموده و بنا بر اعتماد به آن ها، مسئولیت اجرای طرح بر عهده آن می گذارند، بدیهی است در صورتی که چند نفر انتخاب شوند، از بین آنها یک نفر دارای اختیارات مدیر خواهد بود.

این افراد ممکن است از کارمندان دستگاه اجرایی و یا خارج از پرسنل دستگاه اجرایی باشند. در ضمن، در بخش دولتی ممکن است مقررات، ویژگی های خاص را برای اینگونه افراد تصریح کند.

به این ترتیب، واحدی به نام واحد امانی، در داخل دستگاه اجرایی تأسیس می شود که اداره ی آن را فرد یا افراد انتخاب شده فوق به عهده خواهند داشت. واحد امانی با سازماندهی تشکیلات کارگاه، اقدام به اجرای طرح می کند.

کلیه هزینه هایی که واحد امانی در نظر می گیرد به طور مستقیم از طرف کارفرما یا دستگاه اجرایی پرداخت می شود و در حالت کلی مدیریت واحد امانی از هزینه های کارگاه نفعی نمی برد و به دلیل رابطه ی استخدامی، فقط از دستگاه اجرایی حقوق می گیرد.

ممکن است برای سهولت کار دستگاه اجرایی، شماره حسابی را به نام واحد امانی در یکی از شعب بانک افتتاح نماید. به طور معمول برداشت از این حساب با امضاء  مسئول واحد امانی صاحب حساب دستگاه اجرایی یا نماینده ی او خواهد بود. فی الواقع، خود مسئول واحد امانی به دلیل مورد اعتماد بودن برای دستگاه اجرایی نماینده رئیس دستگاه اجرایی نیز خواهد بود.

 این روش، کارفرما از مزایای حذف هزینه های پیگیری روش های مرسوم انعقاد قرارداد بهره می برد. در زمان هم صرفه جویی می شود، به علاوه در این روش سودی که پیمانکار عمومی تحصیل می کند حذف می شود. همچنین ادعا می شود که کاهش هزینه برای کار مهندسی و بازرسی نیز قابل تصور است.

حتی در بعضی مواقع، با درون سازمان پیمان منعقد می شود و آن قسمت از سازمان که پیمان را به صورت امانی قبول نموده ، کار را به پیمانکار واگذار می کند در این صورت قرارداد بین پیمانکار و قسمتی از سازمان که اجرای پروژه را تقبل نموده منعقد می نماید و البته این قراردادها دارای ویژگی های خاصی هستند.

انتخاب پیمانکار ساختمان: نکات کلیدی مهم و ضروری

تغییرات و تأثیرات قوانین و مقررات جدید ساخت و ساز

رتبه یا صلاحیت پیمانکاری چیست؟مدارک و مزایا

مزایای عقد قرار داد به روش پیمان امانی :

این روش نیز مانند روش های دیگر مدیریت پروژه دارای مزیت هایی نیز می باشد که عبارتند از :

کاهش هزینه کارفرما به دلیل حذف شرکت پیمانکار عمومی (کاهش هزینه های بازرسی و ….)

در روش پیمانی امانی، فرد و یا اشخاص پیمانکار، درصدی از هزینه های انجام شده را بابت مدیریت پروژه از کارفرما دریافت میکند. هزینه ها معمولاًشامل هزینه تهیه موارد قرارداد و همچنین هزینه اجرا می باشد ولی قبل ازهزینه های صورت گرفته باید توافق طرفین درنظر گرفته شود

در روش پیمان امانی در حقیقت هر دو طرفن معامله سود میکنند و چون کارفرما هیچ بالاسری ( اورهد یا سود) به پیمانکار پرداخت نمی کند فقط هزینه مواری که دردر قرارداد ذکر شده از قبیل : مدیریت طرح، نیروی انسانی و ماشین آلات کاربردی را پرداخت و در نتیجه هزینه پیمان به صرفه و معقول می شود.

در روش پیمان امانی ، پیمانکار به هیچ عنوان هزینه ای بابت اجرا تعدات خود در پروژه پرداخت نمی و فقط به دلیل بکارگیری تخصص و مهارت خود در مدیریت پروژه سودی به صورت درصدی از کل هزینه ها از کارفرما دریافت میکند.

وجود سرعت و کیفیت در انجام و ساخت پروژه در روش پیمان امانی نسبت به دیگر روش ها بالاتر است.

پیمان امانی یکی از انواع قرارداد ساختمان می باشدپیمان های دستمزدی

3-روش پیمان طرح و اجرا

در این روش ( طراحی و اجرا )، کارفرما با یک قرارداد واحد، طراحی و اجرای عملیات پروژه را واگذار می کند. این روش مانند روش تعیین پیمانکار عمومی است، جز این که پیمانکار مسئول طراحی نیز می باشد. در واقع مشاور و پیمانکار در هم ادغام شده و مسئولیت مشاور نیز به عهده پیمانکار گذاشته می شود. بنابراین پیمانکار هم مسئول مشاور پروژه و طراحی آن و هم مسئول ساخت است، معمولأ در پروژه های سد سازی، این روش بسیار معقول است.

در این روش، سرعت کار بالا می رود و از بسیاری هزینه ها کاسته شده و همچنین از بسیاری اصطکاک های احتمالی بین مشاور و پیمانکار، کارفرما که در روش های دیگر مشهود است، جلوگیری می شود.

4-قرارداد‌‌ دستمزدی

پیمان هایی هستند که در آن ها، تهیه تمامی مصالح مورد نیاز پروژه به عهده ی کارفرما باشد و اجرای عملیات به یک پیمانکار واریز می شود. بنابراین در این پیمان ها، پیمانکار از بابت اجرای عملیات فقط دستمزد دریافت می دارد. در بیشتر این پیمان ها، تهیه ابزارآلات و وسائل بر عهده پیمانکار است. این نوع پیمان ها، بیشتر به نفع طرفین یعنی کارفرما و پیمانکار است، به دلیل اینکه کارفرما، مصالح را با توجه به تشخیص خود از لحاظ جنس، نوع و تعداد آن تهیه می کند.

بنابراین تهیه ی آنها را با توجه به اعتبارات و بودجه خود هماهنگ می کند و هر موقع به مشکل مالی برخورد نماید، می تواند کار را تعطیل نماید و در ضمن از بابت مصالح، هیچ سودی به پیمانکار می دهد. از طرف دیگر پیمانکار در این نوع پیمان ها فقط دستمزد نیروی انسانی را پرداخت می کند. بنابراین در صورت به وجود آمدن مشکلات مالی از طرف کارفرما، چندان مشکلی پیدا نمی کند.

معمولأ این نوع پیمان ها در پروژه های پیمان مدیریت بیشتر کاربرد دارد. به عنوان مثال در پروژه های بتنی می توان اجرای قالب بندی، بتن ریزی، آرماتوربندی را به صورت دستمزد به اختیار یک پیمانکار قرار داد.

مزایای قرارداد به روش پیمان دستمزدی:

شخص یا شرکت پیمانکاری در قبال انجام وظایف خود حقوقی را که در قرارداد ذکر شده از کارفرما دریافت میکند و هیچ گونه سودی از خرید مصالح و موارد جزئی پروزه دریافت نمی کند.

تهیه تمامی مصالح مورد نیاز از ابتدا تا طول روند پروژه به عهده کارفرما می باشد.این امر یکی از مزایای این قرار داد محسوب میشود زیرا کارفرما می تواند با توجه به صلاح دید و بودجه خود نوع، جنس، تعداد و همچنین قیمت اقدام به تهیه مصالح مورد نیاز نماید.

در قرارداد های دستمزدی مبالغ قرارداد ها بسیار پایین تر از سایر قرارداد ها می باشد.

با توجه به اینکه امروزه قیمت های مصالح در بازار با نوسانات شدیدی رو به رو است در این نوع قرارداد به نفع دو طرفین قرارداد است و خسارت کمتری نسبت به سایر روش ها وجود دارد.

معایب قرارداد به روش پیمان دستمزدی:

در قرارداد های پیمان دستمزدی با توجه به اینکه مسئولیت تهیه تمامی مصالح و همچنین مسئولیت نگهداری مصالح بر عهده کارفرما می باشد ، پیمانکار هرگز هیچگونه مسئولیتی نسبت به معایب کار ناشی از پایین بودن کیفیت مصالح را به عهده نمی گیرد.

با توجه به اینکه اجرای عملیت وظیفه پیمانکار و تهیه مصالح به عهده کارفرما است گاها در اینگونه قرارداد ها، مدت زمان انجام پروژه به دلیل ناهماهنگی های کوچک بین کارفرما و پیمانکار به تاخیر می افتد.

جهت دانلود اپلیکیشن پله اولین سامانه استعلام قیمت و مناقصات عمرانی کلیک کنید

5-پیمان مدیریت

در این روش، کارفرما یک شرکت ساختمانی یا یک شخص را تعیین می کند تا مدیریت اجرای پروژه را برعهده بگیرد، بنابراین تعیین روش های اجرای پروژه و تعیین چارت سازمانی و استخدام نیروها بر عهده پیمانکار است. در این روش، پیمانکار یا شخص، بابت مدیریت پروژه، درصدی از هزینه های انجام شده را دریافت می دارد.

این هزینه ها معمولأ شامل هزینه تهیه مصالح و هزینه اجرا می باشد. ولی قبل از هزینه های صورت گرفته، باید توافق طرفین در نظرگرفته شود. معمولأ مدیر مالی در این پیمان ها از طرف کارفرما انتخاب می شود تا نظارت دقیق بر هزینه ها داشته باشد. این پیمان ها به سود طرفین می باشد.

در درجه ی اول، کارفرما هیچ اورهد بالاسری یا سود به پیمانکار پرداخت نمی کند، فقط هزینه ی مصالح و نیروی انسانی و ماشینی را پرداخت می نماید، بنابراین در هزینه ی پیمان صرفه جویی می شود. از طرفی دیگر، پیمانکار هزینه ای بابت اجراء پرداخت نمی کند و تعهدات را ر عهده نمی گیرد و فقط به خاطر تخصص در مدیریت، سودی به صورت درصدی از کل هزینه ها، دریافت می دارد.

مزایای عقد قرار داد به روش پیمان مدیریت یا مدیریت پیمان:

در روش پیمان مدیریت یا مدیریت پیمان قطعا برای هر یک از طرفین قرارداد سود و منفعتی حاصل خواهد شد.

با توجه به اینکه در این نوع قرار داد کارفرما هیچ هزینه اضافی به پیمانکار پرداخت نمی کند و فقط هزینه نیروی انسانی و ماشینی و هزینه مصالح را پرداخت می کند آن نیز فقط با ارائه پیش فاکتورهای تایید شده از سوی کارفرما صورت میگیرد پس میتوان درصد رضایت مندی کارفرما را در این نوع قرارداد بیشتر ببینید و همچنین کلیه هزینه ها کاهش چشمگری می یابد.

در قراردادهای مدیریت پیمان قیمت دستمزد پیمانکار اصلی ثابت میباشد.

انتخاب مصالح و متریال مصرفی ساختمان ، انتخاب پیمانکاران جزء ، امکان تغییر مصالح، پیمانکاران جزء و تغییر کاربری برای فضاها ( در صورت امکان فنی و تا پایان پروژه ) برای مالک محفوظ است.

ارایه انواع مصالح و دستمزدها از طرف پیمانکار است و در حقیقت پیمانکار به عنوان مجری ، مشاور دلسوز کارفرما و درنتیجه انتخاب نهایی مصالح و تایید دستمزدها توسط مالک صورت می گیرد.

معایب قرارداد به روش پیمان دستمزدی عبارتند از:

در قراردادهای پیمان دستمزدی، به دلیل اینکه مسئولیت تهیه و نگهداری تمامی مصالح بر عهده کارفرما است، پیمانکار هیچگاه مسئولیتی در قبال معایبی که احتمالاً از پایین بودن کیفیت مصالح ناشی می‌شود، نمی‌پذیرد.

به علت اینکه اجرای عملیات و تهیه مصالح به عهده کارفرما است، گاهی اوقات در این نوع قراردادها، مدت زمان انجام پروژه به دلیل وجود ناهماهنگی‌های کوچک بین کارفرما و پیمانکار به تاخیر می‌افتد.

نکات مهم قرارداد مدیریت پیمان

در اینجای بحث نکاتی را عنوان می‌کنیم که در قرارداد پیمان مدیریت باید به آن‌ها توجه کنید.

پرداخت‌های مالک به عنوان کارفرما باید با توجه به پیشرفت پروژه و درصد کار انجام شده به سازنده باشد.

سازنده باید یک نسخه از قرارداد خود با پیمانکاران جزء را به مالک ارائه دهد.

طبق قرارداد، سازنده باید صورت هزینه‌های انجام شده برای پروژه را هر چند روز یکبار (تعداد روزها در قرارداد مشخص می‌گردد) به مالک ارائه دهد. در واقع مالک هزینه‌ها را با توجه به این موارد به سازنده پرداخت می‌کند.

در قرارداد مدیریت پیمان باید کاملا مشخص شود که تهیه و خرید مصالح و خرید یا اجاره ابزار و ماشین آلات مورد نیاز به عهده سازنده است.

اقدام برای گرفتن انشعاب آب، برق و گاز به عهده سازنده است و هزینه آن نیز توسط مالک پرداخت می‌گردد.

وظیفه نگهداری و محافظت از ساختمان و مصالح خریداری شده از زمان تحویل کارگاه تا زمان تحویل موقت ساختمان به مالک، همگی به عهده سازنده است.

در قراردادهای مدیریت پیمان که در آن‌ها کارفرما، نهادهای دولتی هستند فردی به عنوان مدیر پیمان انتخاب می‌شود که وظیفه دارد در تمامی مراحل اجرای ساختمان منافع و صلاح کارفرما را در نظر بگیرد. از دیگر وظایف مهم مدیر پیمان می‌توان به نظارت کامل و دقیق برای ایجاد هماهنگی‌های لازم جهت اجرای ساختمان اشاره کرد.

6-قرارداد‌‌ خاص ( گلوبال)

در بسیاری از پروژه ها، کارفرما مایل است بدون دخالت در جزییات ریز قیمت ها و مسائل اجرایی، اجرای پروژه را طوری به پیمانکار واگذار کند که قیمت مبلغ پیمان، بر اساس قیمت های واحد پیمان نبوده بلکه به صورت کلی باشد و پرداخت ها بر اساس درصد اجراء صورت گیرد.

به عنوان مثال در خیلی از پروژه های گاز و نفت، اجرای خط لوله با خصوصیات معلوم در اسناد پیمان، با یک قیمت کلی به یک پیمانکار واگذار می شود و کارفرما مداخله ای در قیمت های واحد پایه ی عملیات اجرایی نداشته و فقط بر اساس درصد پیشرفت فیزیکی لوله گذاری به همان نسبت درصد مبلغ پیمان را به پیمانکار پرداخت می کند. بنابراین، در طول پروژه خیلی از مسائل و مشکلات بین کارفرما و پیمانکار پیش نمی آید. در نتیجه پیمانکار، فقط در فکر اجرای پروژه طبق اسناد پیمان بوده و دنبال حجم عملیات و کمیت آن نیست.

یا اجرای ساختمان ها، بر اساس متر مربع به یک پیمانکار طبق نقشه ها واگذار می شود. به این نوع پیمان ها، معمولأ کلید در دست با B.o.T ( Build operation Transfer ) گفته می شود. نوع دیگر آن فایناس ( Finace ) یا بای بک ( By Back ) است. در این مورد به طور معمول، پیمانکار هزینه ی ساخت پروژه را بعد از اتمام، از محل بهره برداری با توجه به قرارداد فی ما بین، برداشت می کند تا کل هزینه استهلاک یابد.

وظیفه پیمانکار چیست؟

پیمانکار ساختمان طبق قرارداد موظف به انجام تعهداتش است. فارغ از نوع قرارداد، متعهد‌شدن نسبت به برخی وظایف برای تمام پیمانکاران اجباری است. اگر پیمانکار هستید، می بایست به هر نحوی نسبت به وظایف زیر به کارفرمایتان متعهد باشید:

برنامه‌ریزی دقیق از شروع تا پایان پروژه
استخدام نیروی انسانی مورد نیاز
پایبندی به نقشه‌های فنی و اجرایی در طول پروژه
اطلاع‌رسانی به‌موقع مشکلات اجرایی به کارفرما
اطلاع از قوانین و ضوابط اجرایی در شرایط مختلف
قانونمندی در تمام مراحل
بازبینی و نظارت بر پیشرفت‌ کار و گزارش‌دهی به کارفرما

اعمال تغییرات در صورت لزوم
رعایت مقررات ایمنی و مسئولیت‌پذیری در برابر بروز حوادث
تهیه وسایل خدماتی و حفاظتی برای کارگران

10 نکته مهم در قرارداد پیمانکاری ساختمان

این قرارداد از هر نوعی که باشد، قبل از امضای آن باید حتما نکات زیر را در نظر بگیرید.

مشخصات طرفین قرارداد باید به طور کامل و دقیق در قرارداد ذکر شود.

موضوع قرارداد را باید به طور واضح و روشن بیان کنید.

مدت زمان قرارداد باید به طور دقیق مشخص شود.

مبلغ قرارداد را باید به طور دقیق و شفاف تعیین کنید.

درصد مدیریت پیمان باید به طور دقیق مشخص شود.

تعهدات پیمانکار را باید به طور کامل و دقیق در قرارداد ذکر کنید.

تعهدات کارفرما باید به طور کامل و دقیق در قرارداد ذکر شود.

نحوه پرداخت مبلغ قرارداد باید به طور دقیق در قرارداد ذکر شود.

شرایط فسخ قرارداد باید به طور دقیق در قرارداد ذکر شود.

ذکر تمام نکات و جزئیات فرعی در قرارداد الزامی است.

نحوه نوشتن قرارداد پیمانکاری ساختمان

برای تنظیم این قرارداد، باید مراحل زیر را به کمک وکیل یا مشاور حقوقی طی کنید.

به خاطر داشته باشید که تهیه پیش‌نویس قرارداد توسط یک وکیل یا متخصص حقوقی، می‌ تواند به شما در تنظیم یک قرارداد دقیق و کامل کمک کند. در این گونه پیش نویس ها، مفاد اصلی قرارداد باید به وضوح مشخص شوند. این مفاد را در ادامه توضیح می دهیم:

اطلاعات طرفین: شامل نام و مشخصات کامل کارفرما و پیمانکار، آدرس و شماره تماس

موضوع قرارداد: شرح دقیق پروژه و محل اجرای آن

مبلغ قرارداد: تعیین مبلغ total قرارداد و نحوه پرداخت آن (مثلاً به صورت علی‌الحساب، پس از اتمام هر مرحله از کار و …)

مدت قرارداد: تعیین تاریخ شروع و پایان پروژه

تعهدات پیمانکار شامل انجام کار مطابق با نقشه‌ها، مشخصات فنی و اسناد مناقصه، ارائه تضمین حسن انجام کار، رعایت مقررات ایمنی و فنی کار

تعهدات کارفرما شامل پرداخت مبلغ قرارداد طبق برنامه زمان‌بندی، تأمین مصالح و تجهیزات مورد نیاز (در صورت توافق)، نظارت بر حسن انجام کار

موارد فورس ماژور: شرایطی که خارج از کنترل طرفین بوده و باعث عدم انجام تعهدات می‌شود (مانند بلایای طبیعی، جنگ و…)

حل و فصل اختلافات: تعیین مرجع برای حل و فصل اختلافات احتمالی

فسخ قرارداد: شرایطی که هر یک از طرفین می‌توانند قرارداد را فسخ کنند

امضاء و مهر: امضاء و مهر طرفین قرارداد و دو شاهد

نحوه فسخ قرارداد پیمانکاری ساختمان

شرایط فسخ این قرارداد وجود دارد، اما ابتدا باید دلایل آن شفاف سازی شود. طرفین بدون ارائه دلیل موجه و معقول، نمی توانند قرارداد را فسخ کنند.

در صورتی که یکی از طرفین تعهدات خود را کامل و صحیح انجام ندهند، طرف مقابل می تواند قرارداد را کلا فسخ کند. همچنین بروز شرایط غیرقابل پیشبینی که بر اجرای پروژه تاثیر بگذارد، می تواند منجر به فسخ قرارداد شود.

البته توجه کنید، طرفی که قرارداد را فسخ می کند، باید خسارت طرف مقابل را به صورت عادلانه و منصفانه پرداخت کند. به همین دلیل است که می گوییم قرارداد با حضور وکیل تنظیم و فسخ شود.

برای فسخ قرارداد باید ابتدا درخواست خود را به صورت کتبی و رسمی به طرف مقابل اعلام کنید. سپس خسارت به صورت عادلانه توسط طرفین تخمین زده می شود. در نهایت اقدامات لازم را برای پایان دادن به قرارداد انجام دهند. این اقدامات به تخلیه کارگاه، تحویل زمین و… مربوط می شود.

سخن پایانی

مدیریت پیمان یا پیمان مدیریت یکی از انواع قراردادهایی است که برای اجرا و ساخت یک ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به مزایایی که قرارداد مدیریت پیمان دارد آشنایی با آن برای همه ضروری به نظر می‌رسد.

در این نوع قرارداد مالک علاوه بر اینکه ملک را در اختیار سازنده قرار می‌دهد، تمام هزینه‌های اجرای ساختمان را نیز پرداخت می‌کند. همچنین درصدی مشخص از تمام هزینه‌ها را به عنوان درصد مدیریت پیمان به سازنده می‌دهد. در این مقاله تمام آن چیزی که باید درباره مدیریت پیمان بدانید را بررسی کردیم.

در انتهای این مقاله امیدواریم اطلاعات خوبی درباره پیمان مدیریت کسب کرده باشید. چنانچه در این مورد سوالی دارید می‌توانید آن را در بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.

 منابع: مهندس پلاس