انواع بلوک سیمانی ساختمانی، مزایا و کاربردها

بلوک به عنوان قالب دائمی برای قالب‌بندی گونه‌های جان تیر T و همچنین قالب زیرین بتن پوششی درجا، استفاده می‌شود.

قسمت زیرین بلو‌ک برای تامین سطح صافی برای انجام نازک‌کاری و لبه‌های داخلی بلوک‌ها برای تقویت ایستایی مقطع آن، تعبیه می‌شود.

مقاومت بلوک‌ها در محاسبات ایستایی سقف، منظور نمی‌شود و همواره به عنوان قالب‌های دائمی و مصالح پرکننده محسوب می‌شوند.

با این وجود بلوک‌ها باید قادر به تحمل ضربه‌های ناشی از حمل و نقل متعارف و نیروهای ناشی از عبور و مرور در زمان بتن‌ریزی باشند.

بلوک‌ها از مواد مختلفی تولید می‌شوند مانند:

• بتن
• سفال
• یونولیت و … .

بطور کلی مواد تشکیل دهنده آنها نباید روی بتن اثر شیمیایی داشته باشد.

وزن یک بلوک کامل نسبت به نوع آن متغیر است.

برای پر کردن فضای خالی بین تیرچه‌ها از بلوک‌ها استفاده می‌شود.

این بلوک‌ها توخالی بوده و سطح زیرین بلوک‌ها به منظور انجام نازک‌کاری مناسب صاف بوده و بلوک‌ها باید بتواند وزن سرباره‌های عادی مانند عبور افراد را تحمل نماید.

البته بلوک‌ها در محاسبات مقاومت سقف به حساب نمی‌آیند.

1.  سیمانی
2.  پلی استایرن
3.  سنگین
4.  سبک
5.  سقفی پلاستوفوم
6.  سفالی سقفی
7.  سیمانی سقفی
8.  لیکا
9.  پوکه معدنی
10.  بتن گازی
11.  گچی
12.  هبلکس
13.  پرلکس

به قطعاتی گفته می‌شوند که معمولا برای ساخت ساختمان‌ها یا دیوارها یا سقف‌ها کاربرد دارند.

بلوک‌های سیمانی در اندازه‌ها و ابعاد و با مصالح متفاوتی بسته به نیاز ساخته می‌شوند.

البته در سال‌های اخیر آنها را در اندازه‌های استاندارد با ضخامت‌های استاندارد می‌سازند.

• وزن کم
• ضریب انتقال صوت و حرارت پایین
• اندازه جداره 3 سانتیمتری
• دارای استاندارد

• ابعاد: 40*20*15 سانتیمتر
• وزن تقریبی: 9.8 کیلوگرم
• مواد اولیه پایه بلوک سبک: سیمان و پوکه

• تنها استفاده از انواع کند سوز شده در بلوک‌های پلی استایرن مجاز است.
• برای حفاظت از بلو‌ک‌های سقفی پلی استایرن و جلوگیری از برخورد مستقیم هرگونه حریق احتمالی با بلو‌ک لازم است تا زیر سقف به وسیله پوشش مناسب محافظت شود.
• پوشش گچ، پوشش‌های محافظ پایه گچ، تخته گچی به ضخامت حداقل 1.5 سانتیمتر باید بطور مناسب و مستقل از بلو‌ک به سقف سازه‌ای مهار شده باشد.
• اتصال مستقیم اندود به بلوک‌ها با هر شکل هندسی اعم از معمولی یا دارای انواع شیار، به تنهایی و بدون استفاده از اتصالات مکانیکی به هیچ وجه مجاز نبوده و ضرورتا باید از اتصالات مکانیکی مهار شده به تیرها و تیرچه‌ها، نظیر سیستم رابیتس استفاده شود.
• حداقل مقاومت بلوک‌های تولیدی در برابر بارهای حین اجرا باید برابر با 200 کیلوگرم به ازای هر 30 سانتیمتر طول بلو‌ک باشد.

این بار باید در نواری به عرض حداکثر ۷ سانتیمتر در وسط بلو‌ک اعمال شود.

• عرض لبه نشیمن بلوک‌ها در محل قاعده باید 27 میلیمتر باشد.
• رعایت پخی در دو لبه فوقانی به ارتفاع ۵ و قاعده ۵ سانتیمتر الزامی است.

بلوک سنگین (بتنی توپر) به شکل ساده مکعب مستطیل است.

نوع استاندارد آن در کشورهای مختلف معمولا با ابعاد طولی و عرضی ۸ اینچی و ارتفاع ۱۶ اینچی در بازار مصرف موجود می‌باشد.

این بلوک‌ها معمولا باربر هستند.

مقاومت فشاری یک بلو‌ک استاندارد باربر بین ۱۲۰-۱۴۰ کیلوگرم بر مترمکعب است و حداکثر جذب آب آن ۲۰۸ کیلوگرم بر متر مکعب می‌باشد.

بلندی، پهنا و درازای بلو‌ک‌های سنگین استاندارد در ایران طبق منابع ذکر شده برای دیوار چینی ۲۰، ۲۰ و ۴۰ سانتیمتر می‌باشد.

این بلوک‌ها از نظر ابعاد نسبت به بلو‌که‌های سبک بزرگتر هستند و ضخامت آنها بیشتر است.

برای استفاده در سازه بنایی یا ساخت دیوارهای محوطه کاربرد دارند.

این بلو‌ک دارای تنوع زیادی از نظر شکل و ترکیب آن می‌باشد.

طبق استاندارد موجود در ایران به صورت زیر طبقه‌بندی می‌گردند:

• بلوک سیمانی سبک رده یک:

چگالی این نوع بلو‌ک بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب پس از خشک شدن در گرمخانه می‌باشد.

• بلوک سیمانی سبک رده دو:

چگالی این نوع بلو‌ک بین ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب پس از خشک شدن در گرمخانه می‌باشد.

• بلوک سیمانی سبک رده سه:

چگالی این نوع بلو‌ک بین ۱۰۰۰ تا ۱۷۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب پس از خشک شدن در گرمخانه می‌باشد.

• بلوک سیمانی سبک رده چهار:

چگالی این نوع بلو‌ک بین ۱۷۰۰ تا ۲۰۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب پس از خشک شدن در گرمخانه می‌باشد.

قابل ذکر است که بلوک‌های سیمانی رده چهار نیمه سبک محسوب می‌گردند.

جذب آب در این رده‌بندی برای رده‌های یک تا سه ۲۸۸ کیلوگرم بر متر مکعب است.

این مقدار برای رده چهارم ۲۴۰ کیلوگرم بر متر مکعب است.

مقاومت فشاری تعریف شده برای بلوک استاندارد سبک به شرح زیر می‌باشد:

• بلوک سیمانی سبک رده CS2:

میانگین مقاومت فشاری این بلوک ها حداقل ۵/۲ مگا پاسکال است.

• بلوک سیمانی سبک رده CS4:

میانگین مقاومت فشاری این بلوک ها حداقل ۵ مگا پاسکال است.

• بلوک سیمانی سبک رده CS6:

میانگین مقاومت فشاری این بلوک ها حداقل ۵/۷ مگا پاسکال است.

• بلوک سیمانی سبک رده CS8:

میانگین مقاومت فشاری این بلوک‌ها حداقل ۱۰ مگا پاسکال است.

این بلوک‌ها در سقف‌ تیرچه بلوک کاربرد دارند.

ریزدانه‌های مورد استفاده در آنها نسبت به بلوک‌های سنگین کمی تفاوت دارد و از نظر وزن سبک‌تر هستند.

بلوک‌های سقفی یونولیت که به نام‌های پلاستوفوم، پلی‌استایرن انبساطی و فوم سقفی نیز شناخته می‌شود بیشترین کاربرد را در سقف‌ تیرچه بلوک را دارند.

1. سبک بودن بلوک یونولیت هم باعث سبک شدن سقف و سازه، افزایش سرعت اجرای سقف و راحتی کارگران می‌شود.
2. نداشتن پرتی و نشکستن در زمان حمل از کارخانه تا محل پروژه.
3. عدم نفوذ بتن به داخل بلو‌ک یونولیت.
4. قابل استفاده با انواع سقف تیرچه کرومیت، سقف پیش تنیده، سفالی و بتنی می‌باشد.

1. پخش تکه‌ها و خرده یونولیت‌های حاصل از اره کردن یونولیت به داخل تیرچه‌ها و منازل همسایه‌های ساختمان در حال ساخت.
2. خرید یونولیت بی‌کیفیت و غیر استاندارد که در زمان بتن‌ریزی باعث شکسته شدن بلوک‌ها و هدر رفتن بتن می‌شود.
3. امکان آتش گرفتن یونولیت‌هایی که با مواد ضایعاتی و بی‌کیفیت غیر کند سوز تولید شده‌اند.
4. در صورت برش نامناسب قسمت آویز و نشیمن بلوک‌ها بر روی تیرچه، یونولیت‌ها به میلگرد های عرضی (زیگزاگ) تیرچه می‌چسبند که موجب کم شدن عرض موثر بتن در جان تیرچه می‌شود.

بیشترین کاربرد بلو‌ک‌های سفالی در سقف‌های تیرچه سفالی و بتنی است.

این بلو‌ک که با توجه به فناوری ساخت آن با آتوکلاو نامگذاری گردیده، از مخلوط پودر سیلیس، آهک، آب، پودر آلمینیوم و سیمان در ساخت آن استفاده شده است.

• مزایای بلوک سفالی:

1. کیفیت و ابعاد یکسان بلوک‌ها
2. قیمت مناسب
3. عدم آتش گرفتن

• معایب بلوک سفالی:

1. وزن زیاد
2. پرتی و شکستگی زیاد در مرحله حمل و نقل
3. نفوذ بتن به داخل حفره‌های بلو‌ک سفالی
4. کاهش سرعت اجرای سقف

بلوک‌های سیمانی در دو نوع سبک پوکه‌ای و سنگین شن و ماسه ای تولید می‌شوند.

مزایا و معایب این بلوک‌ها مانند بلوک سفالی بوده با این تفاوت که نوع پوکه‌ای آن سبک‌تر و عایق مناسب‌تری است.

بلو‌ک لیکا یکی از فراورده‌های پوکه صنعتی محسوب شده است و بعنوان یک بلوک سبکدانه می‌شناسند.

وزن این بلو‌ک به نسبت بلوک‌های بتنی بسیار سبک است.

به دلیل اینکه در مرحله تولید بلو‌ک لیکا از قالب‌های مختلفی استفاده می‌شود، بلو‌ک سبک لیکا در انواع و ابعاد مختلفی وجود دارد.

هر کدام از بلوک‌ها دارای وزن مخصوص به خود هستند و در قسمت‌های مختلف ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

1.  لیکا دوجداره
2. بلو‌‌ک نیمه
3. بلو‌‌ک سه جداره
4.  ترمو
5.  آجری
6. بلو‌‌ک چند جداره
7.  تیغه‌
8. بلو‌‌ک توخالی
9. بلو‌‌ک فارسی

1. وزن مخصوص بلو‌ک لیکا در هر متر مکعب چیزی برابر است با ۶۰۰ تا ۷۰۰ کیلوگرم که به نسبت سایر بلوک‌ها سبک‌تر است.
2. این بلوک سبک از مقاومت فشاری ۲۰ کیلوگرم برخوردار است.
3. همچنین ضریب هدایتی حرارت بلو‌ک wmc 0.25 است.
4. اگر دیوار ۱۵ سانتیمتر ضخامت داشته باشد، میزان افت صدا با بلو‌ک سبک لیکا برابر است با ۴۶ دسبیل.

• به خاطر وزن کم بلو‌ک‌های لیکا، حمل و نقل این بلو‌ک بسیار کار راحتی است.
• بلوک‌های سبک لیکا به خاطر اینکه ضریب هدایتی بالایی دارند، به عنوان عایق حرارت شناخته شده‌اند.
• طبق تحقیقات صورت گرفته و آزمایش‌هایی که در مراحل تولید بلو‌ک انجام شده، بلوک لیکا می‌تواند تا ۳ ساعت در برابر آتش مقاوم باشد.
• حداقل میزان جمع شدن یک بلوک سیمانی ۰٫۰۶۵ درصد است که باعث می‌شود بلو‌ک بعد از مدتی ترک بخورد.

اما میزان جمع شدن بلوک سبک لیکا کمتر از این میزان می‌باشد و مانع ترک خوردگی بلو‌ک می‌شود.

• سرعت در انجام پروژه‌های ساختمان‌سازی بسیار بیشتر می‌شود.
• با استفاده از این بلو‌ک در مصرف انرژی نیز صرفه‌جویی می‌شود.
• به خاطر چند جداره بودن بلو‌ک‌های سبک لیکا، صدا از میان ساختمان به بیرون عبور نمی‌کند.

 بلوک‌های CLC

از دیگر انواع بلوک ساختمانی‌ می‌توان به بلوک CLC اشاره نمود که از طریق تزریق فوم به بلوک‌های لیکا تولید‌ می‌شوند. این فرآیند موجب ایجاد حباب در بلوک و کاهش وزن و افزایش مقاومت آن شده است. علاوه بر این به عنوان عایق صوتی و حرارتی نیز عمل‌ می‌کند. این بلوک‌ها مقاومت بالایی در برابر شرایط نامساعد جوی دارند و به همین دلیل در ساختمان سازی دارای کاربردهای گسترده‌ای هستند.

  بلوک لیپر

بلوک‌های لیپر از دیگر انواع بلوک‌های ساختمانی پرکاربرد هستند که مزایای خاصی دارند. ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه فرد این بلوک‌ها موجب شده که کاربردهای گسترده‌ای داشته باشند. در تولید بلوک لیپر سیمان، آب و پوکه صنعتی به کار رفته است و از آن به عنوان پرلیت نیز یاد‌ می‌کنند. این بلوک‌ها ساختاری متخلخل دارند که موجب کاهش وزن آن‌ها و مقاومت در برابر حرارت و آتش شده است. این بلوک‌ها امروزه در ابعاد و اندازه‌های متفاوتی تولید و به بازار عرضه‌ می‌شوند.

هبلکس مخلوطی است از سیلیس، سیمان، آهک و پودر آلومینیوم که در حرارت ۲۰۰ درجه سانتیگراد و فشار ۱۲ اتمسفر در اتوکلاوها پخته و به قطعات مورد نیاز ساختمانی بریده می‌شود.

بلو‌ک هبلکس عمدتاً به عنوان ديوار خارجی غير باربر ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد تا از تبادل حرارتی با فضای خارج جلوگيری كند.

معمولا در ایران طول بلو‌ک‌های هبلکس ۶۰۰، ارتفاع ۲۵۰ و ضخامت آن بین ۷۵ الی ۵۰۰ میلیمتر است.

• سبكی وزن 550 الی 600 كيلوگرم در متر مكعب.
• صرفه‌جویی در مصرف فولاد و بتن با توجه به سبكی بلو‌ک هبلكس بار مرده ساختمان كاهش می‌يابد.
• از این رو مصرف فولاد و بتن كاهش می‌يابد.
• بر خلاف مصالح معمولی مثل آجر و سفال، AAC را می‌توان سوراخ نمود، ميخ زد و يا بريد.
• عايق بودن حرارتی كه باعث كاهش هزينه‌های سرمايش و گرمايش ساختمان می‌گردد.
• با توجه به صاف بودن سطح ديوارهای چسبيده شده با هبلكس در مصرف مصالح پوششی (گچ و خاک گچ) صرفه‌جویی می‌شود.
• حتی در صورت اجرای دقيق می‌توان خاک گچ را حذف نمود و فقط گچ سفيد انجام داد.
• سرعت اجرای آن نسبت به مصالح سنتی بيشتر است.
• از تمامی ضايعات هبلكس می‌توان به عنوان پوكه در كف‌سازی استفاده كرد و در نتيجه هيچگونه نخاله‌ای ايجاد نمی‌شود.

 البته مقاومت فشاری كم از معایب آن بوده و نمی‌توان آن را به عنوان ديوار باربر در نظر گرفت.

بلو‌ک هبلکس عمدتاً به عنوان ديوار خارجی غير باربر ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد تا از تبادل حرارتی با فضای خارج جلوگيری كند.

ولی در ديوارهای داخلی و نيز با ضخامت كمتر با توجه به عايق صوت بودن، كاربرد دارد.

ابعاد بلوک AAC به صورت طول 600 ميليمتر، ارتفاع 250 ميليمتر، ضخامت 75 الی 500 ميليمتر می‌باشد.

وزن يك متر مكعب حدوداً 550 الی 600 است كه معادل يك سوم وزن يك متر مكعب آجر فشاری است.

حجم يك بلو‌ک AAC به ضخامت 10 سانتیمتر معادل 20 عدد آجر فشاری است.

برای ساخت این بلو‌ک غالبا از خاکسترهای آتشفشانی به عنوان آگریگیت استفاده شده است.

این بلو‌ک تخلخل کمتری نسبت به بلو‌ک لیکا دارد، ولی علاوه بر سبک بودن، دارای هدایت حرارتی و عایق صوتی مناسبی می‌باشد.

این بلو‌ک که با توجه به فناوری ساخت آن با آتوکلاو نامگذاری گردیده، از مخلوط پودر سیلیس، آهک، آب، پودر آلومینیوم و سیمان در ساخت آن استفاده شده است.

بلوک هوادار آتوکلاو شده به طور وسیعی در سطح جهان به دلیل تنوع فراوان در شکل مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در ساخت بلوک گچی‌ از ژیپس استفاده می‌گردد.

بلو‌ک گچی دارای فاق و زبانه است.

این خصوصیت کمک شایانی به راحتی و سرعت بلوک چینی خواهد کرد.

بدیهی است، این بلوک از مقاومت بسیار کمی در مقابل صدا و حرارت برخوردار است.

این بلو‌ک بدون حفره و مکعب مستطیل شکل است و برای تشخیص نحوه ساخت آن در رنگ‌های مختلف تولید می‌شود.

کلام آخر

در این مطلب تلاش شد تا انواع بلوک سیمانی عمراه با مزایا و کاربرد هریک بررسی شود که در صورت نیاز به آن می توانید بلوک مناسب را انتخاب و سپس مطابق با دستورالعمل و مصالح مورد نیاز خود از آن استفاده کنید.

منابع: استوار سازان –سیپورکس