ماشین آلات ساختمانی، کاربردها و مزایا

مقدمه

امروزه با پیشرفت و توسعه تکنولوژی و به دنبال آن پیدایش نیازهای جدید بشر، ابزارهای مختلف و ادوات متنوعی برای دست پیدا کردن به این نیازها ساخته شده است. اختراع، توسعه و به کارگیری ادوات راه سازی نیز جدا از این موضوع نیست و امروزه ماشین آلات متنوعی در این حوزه وجود دارند. به ماشین آلاتی که برای انجام کارهای راه سازی استفاده می شود ماشین آلات راه سازی و ساختمانی می گویند و با آنها کارهای مختلفی را می توان انجام داد.
درواقع ماشین آلات راه سازی و ساختمانی یکی از بهترین اختراعات بشر برای انجام کارهای راه سازی است و دلیل این موضوع هم آن است که استفاده از این ادوات کمک کرده تا در وقت صرفه جویی بسیاری شود، ایمنی کار با آنها بیشتر شود و از سختی کار نیز کاسته شود. در ادامه این مقاله با وبلاگ پله همراه شوید.

انواع ماشین آلات ساختمانی

امروزه با گسترش تکنولوژی و ماشینی شدن زندگی انسان ها، بسیاری از فعالیت هایی که برای ساخت و ساز در گذشته بر عهده انسان بود حالا توسط ماشین آلات به سهولت انجام می شود.
در ادامه سعی داریم چند نوع از مهم ترین این ماشین ها را معرفی کنیم و بررسی کنیم که
چه کاربردی دارند؟

ماشین آلات ساختمانی به چند دسته تقسیم بندی میشوند؟

در حالت کلی ماشین آلات ساختمانی بر اساس کاربرد به 4 دسته زیر تقسیم می‌ شوند:
⦁ ماشین آلات عمومی مانند جرثقیل، تراکتور، ⦁ لیفتراک و… هستند.
⦁ ماشین‌ آلات خاکی شامل بیل مکانیکی، بولدوزر، دامپر و.. می شوند.
⦁ ماشین آلات حفاری اعم از باکت‌ های حفار، شاول، اوگر و… می باشند.
⦁ ماشین آلات بتن‌ سازی و بتن‌ ریزی مثل پمپ بتن، ویبراتور، تراک میکسر و… نمونه هایی از این دسته می باشند.

فرغون اولین ماشین ساده ساختمانی

نخستین و ساده ترین ماشین ساختمانی فرغون یا فرقون بوده است که زمانی به وجود آمد که چرخ اختراع شده بود.پیشرفت علم و تکنولوژی روی این وسیله هم تاثیر گذاشته و امروزه نوع دیجیتالی آن طراحی و ساخته شده است

غلتک

در حین بررسی ماشین آلات ساختمان، حتما با نام غلتک مواجه می‌شوید. زیرا یکی از مهمترین تجهیزات برای ساخت و ساز است و باید یکی از آن‌ها را تهیه کنید. انواع مختلفی از غلتک‌ها برای مقاصد مختلف فشرده‌سازی وجود دارند. بسته به کاربرد، باید یکی از انواع تک صفحه یا صفحه سنگین را انتخاب کنید:
⦁  غلتک تک صفحه: غلتک تک صفحه‌ای برای آسفالت یا پروژه‌های ساختمانی در مقیاس کوچک، مانند بازسازی خانه یا ساخت پیاده‌روها و راهروها مناسب به شمار می‌روند.
⦁  غلتک صفحه سنگین: غلتک‌های صفحه سنگین بهترین گزینه برای پروژه‌های صنعتی، ساختمانی یا جاده‌ای در مقیاس بزرگ محسوب می‌شوند.

لودر

معمولا در تمام پروژه های ساخت و ساز، لودر جزء اصلی ترین انواع ماشین آلات ساختمانی است.
از لودر برای بارگیری یا جا به جایی مصالح و ضایعات ناشی از تخریب در سایت های ساختمانی استفاده می شود.
لودر عموما بر اساس طراحی چرخ ها، به دو نوع تقسیم می شود:
⦁ لودرهای چرخ زنجیری:
این نوع از انواع ماشین آلات ساختمانی در محوطه های کوچک و زمین های ناهموار قدرت مانور بالایی دارند و
به سبب آسیبی که به آسفالت می زنند، کمتر در محوطه های شهری استفاده می شوند.
⦁ لودرهای چرخ لاستیکی:
این ماشین در مقایسه با لودرهای چرخ زنجیری سرعت بیشتر و قدرت کمتری دارند و
در زمین های هموار، آسفالتی و محوطه های بزرگ استفاده می شوند.

ترنچر(خندق کن)

ترنچر برای حفاری ترانشه در خاک استفاده می‌شود. این ترانشه‌ها عموما برای خط لوله‌گذاری، کابل‌کشی، زهکشی و … به کار می‌روند. برخی از ترنچرها یک بازوی بلند دارند که در اطراف آن زنجیر فولادی حفاری وجود دارد.
ترنچر چرخ‌دار حاوی یک چرخ فلزی با دندانه حفر در اطراف آن است. برای حفاری لایه‌های سخت خاک، ترانچرهای چرخ‌دار مناسب‌تر به شمار می‌روند.

گریدر

گریدر نوع دیگری از ماشین آلات ساخت و ساز است که بیشتر برای ساخت جاده و مسطح کردن خاک استفاده می‌شود. این وسیله شامل یک تیغه افقی در بین چرخ‌های جلو و عقب است و این تیغه هنگام کار به داخل زمین پایین می‌آید.
به علاوه، گریدر برای حذف برف یا خاک از جاده‌ها، برای صاف کردن سطح خاک قبل از اجرای لایه آسفالت و حذف لایه‌های غیرضروری خاک از سطح زمین به کار می‌رود.

بولدوزر

از پرکاربردترین انواع ماشین آلات ساختمانی، ماشین حفاری بولدوزر است که
برای انجام بسیاری از عملیات خاکبرداری، از برداشتن لایه سطحی خاک تا برداشتن عمقی مشخص (8 تا 100 متر)، استفاده می شود.

در قسمت جلوی بولدوزر یک تیغه فولادی وجود دارد که
با استفاده از پیستون های هیدرولیک به سمت بالا و پایین حرکت و حجم وسیعی از شن، ماسه، خاک، نخاله و غیره را جا به جا می کند.
همچنین این ماشین به سبب داشتن چرخ های زنجیری، قدرت مانور زیادی در سطوح ناهموار دارد.
به طور خلاصه برای موارد زیر می توان از بولدوزر استفاده کرد:
⦁ برداشتن سطوح ضعیف خاک
⦁ برداشتن لایه های سنگی
⦁ بلند کردن خاک
⦁ هل دادن مواد با نیروی زیاد
و غیره

بیل مکانیکی

بیل مکانیکی یکی از انواع ماشین آلات ساختمانی و عمرانی است که نسبت به بقیه ماشین آلات برای گودبرداری‌های شهری مناسب‌تر است. بیل مکانیکی می‌تواند مثل یک پیکور (چکش هیدرولیکی سنگین)، سنگ‌های بزرگ را خرد کند. بیل‌های مکانیکی براساس ساختار و کاربردی که دارند، به 6 دسته تقسیم می‌شوند:
⦁ بک هولدر: ترکیبی از لودر و بیل مکانیکی است.
⦁ بیل مکانیکی با جام معکوس: نام‌های دیگر این بیل مکانیکی، کج بیل(back hoe)، بیل پشت خم و بیل کششی است و یک جام بیل وارونه نسبت به سطح زمین دارد. کاربرد این نوع بیل مکانیکی در حفاری ترانشه، خاکبرداری پی و فضاهای محدود است.
⦁ بیل مکانیکی با سیستم کابلی: این بیل مکانیکی، اتاقک گردانی است که روی چرخ‌ سوار شده است.
⦁ دراگ لاین یا بیل کششی: دراگ لاین از اتاق فرمان، چرثقیل، جام بیل و کابل تشکیل شده است و کاربرد آن در لوله‌گذاری، کانال‌زنی و انجام حفاری‌های پایین‌تر از سطح زمین است.
⦁ بیل‌های جام جلو (shovel): تقریبا شبیه به لودر با کارایی کم‌تر از آن هستند و در حفاری زمین‌های سخت، بارگیری کامیون و انتقال مصالح استفاده می‌شوند.
⦁ چنگک یا بیل منقاری (clamshell grab): چنگک‌ها در فعالیت‌های حفاری به صورت قائم مثل دیوارهای حائل، حمل و جابه‌جایی مواد کنده شده و نرم نظیر ماسه، ⦁ شن و…، حمل بار به صورت قائم و لایروبی استفاده می‌شوند.

تراکتور

در سال ۱۸۸۲ اولین تراکتور، تراکتور بخار برای مصارف کشاورزی ساخته شد و این ماشین زمینه ای برای تولید اولین تراکتور بنزینی شد.در سال های بعد هم باتوجه به فناوری های جدید مدل های بهتر و قوی تر آن به وجود آمد.

لیفتراک پر کاربرد ترین ماشین ساختمانی

از لیفتراک به علت داشتن 2 شاخک در جلوی آن برای بلند کردن و جابجایی مصالح ساختمانی مانند بلوک سبک (بلوک aac) و وسایل ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرد. در اغلب کارخانه ها و انبارها از این ماشین برای سهولت در کار بارگیری کامیون‌ ها و تریلی  استفاده می کنند. فرقی نمی کند چه باری داشته باشید، بلوک، کاشی، سرامیک و هر نوع باری را می توانید جابجا کنید. لیفتراک دارای 3 نوع، دیزلی، برقی و دوگانه سوز هستند.

دامپر

دامپر یکی از انواع ماشین آلات ساختمانی و عمرانی است که در کارگاه‌های ساختمانی برای حمل مصالحی مثل بتن، آجر، سرامیک و…در مقیاس کوچک و فاصله‌‌های کوتاه از آن استفاده می‌شود.
مزایای استفاده از دامپر:
⦁ قدرت حرکتی مانور بالا (امکان چرخش در فضای محدود)
⦁ بالا بردن سرعت اجرای پروژه
⦁ مقرون به صرفه

ویبراتور

ویبراتور برای تراکم بتن در محل اجرای پروژه کاربرد دارد. این ماشین 2 نوع بنزینی و برقی دارد و شامل یک موتور دینامیکی و یک شلنگ ویبره است که انرژی مکانیکی موتور را به صورت لرزشی به بتن منتقل می‌کند.

کامیون کمپرسی

کامیون‌های کمپرسی در سایت‌های ساختمانی برای حمل مواد به بخش دیگر از محل ساخت و ساز یا به محوطه زباله استفاده می‌شوند.
عموما برای مصارف وسیع‌تر در کارگاه‌های بزرگ ساختمانی، کمپرسی‌های آفرود به کار می‌روند. این کمپرسی‌ها چرخ‌های بزرگ و فضای بزرگی برای حمل مواد دارند تا مقادیر زیادی مواد را در هر نوع شرایط زمینی حمل کنند.

بالابر

همانطور که از نام بالابر مشخص است، این وسیله جزو ماشین آلات ساختمانی محسوب می‌شود که برای بلند کردن کارگران از زمین برای کار در پروژه به کار می‌رود. انواع بالابرها عبارتند از:
⦁ بوم لیفت: این بالابر ساختمانی یک سطل دارد که معمولا به اندازه کافی بزرگ است و یک تا دو کارگر می‌توانند در آن بایستند. برای متحرک کردن دستگاه، از چرخ‌ها یا یک نوار آجدار استفاده می‌شود. جرثقیلی که سطل را بالا می‌برد، توسط یک سیستم بالابر هیدرولیک کار می‌کند.
⦁  بالابر قیچی: مانند بوم لیفت، بالابر قیچی سکوی کاری هوایی است که برای بالا بردن کارگران مورد استفاده قرار می‌گیرد. بالابرهای قیچی در دو نوع برقی و موتوری عرضه می‌شوند. بالابرهای قیچی برقی زمانی به کار می‌روند که به محیط کاری ساکت‌تری نیاز باشد. سطل‌های بالابر قیچی توسط سیستمی از جک‌ها بالا می‌روند.
⦁ لیفتراک: در صورت نیاز به حمل و نقل مواد در فاصله کوتاه، می‌توان از لیفتراک استفاده کرد. این بالابر می‌تواند مواد را هم به صورت عمودی و هم به صورت افقی جابه‌جا کند. لیفتراک معمولا در انبارها استفاده می‌شود و توسط فرمان و کنترل داشبورد کار می‌کند. این تجهیزات برای بارگیری و تخلیه بسته‌ها و مواد سنگین عالی است.
⦁  بالابر تک نفره: این بالابر جهت انتقال کارگران بین طبقات ساختمان‌های در حال ساخت استفاده می‌‎شود. به طور معمول ۴ چرخ دارند و بیشتر آن‌ها می‌توانند در اطراف سایت‌ها مانور بدهند. با این حال، این ماشین‌ها گاهی قابلیت جابه‌جایی ندارند و باید روی تریلر جابجا شوند. بالابرهای تک نفره از یک سیستم جرثقیل و از پمپ‌های هیدرولیک برای بالا بردن سطلی استفاده می‌کند که کارگران در هنگام حمل و نقل در آن ایستاده‌اند. این آسانسور ساختمانی برای هر پروژه‌ای که نیاز به رسیدن به ارتفاعات بالا دارد، ایده‌آل است.

جرثقیل

جرثقیل که از آن برای بارگیری و تخلیه یا برای حرکت لوازم ساختمان و مصالح استفاده می شود که برحسب نوع کار، انواع مختلفی دارد.جرثقیل ها در 3 نوع ثابت، متحرک و سقفی وجود دارند.جرثقیل های ماشینی، جرثقیل سقفی، جرثقیل دروازه ای، جرثقیل برجی یا تاور کرین و بازویی و آویز و… نمونه های پرکاربرد این ماشین آلات ساختمان سازی هستند.

دستگاه برش درختان

این دستگاه که به اسم فلر بلانچر شناخته می‌شود، جزو یکی از ماشین آلات ساختمانی جدید به شمار می‌رود. فلر بلانچر برای قطع درختان بزرگ در هنگام ساخت و ساز استفاده می‌شود. این دستگاه درخت را قطع می‌کند و تمام درختان قطع شده را در یک مکان قرار می‌دهد تا کار برای لودرها آسان‌تر شود.

ماشین شمع کوبی

در ساخت انواع برج ها و مجتمع های مسکونی توجه به مقاومت ساختمان ها اهمیت بسیار زیادی دارد؛
بنابراین مورد استفاده قرار دادن نوعی از ماشین آلات ساختمانی به نام ماشین شمع کوبی، ضروری است.
شمع کوب، یک ماشین مکانیکی است که به منظور تعبیه شمع ها در خاک، ستون هایی را در پی ساختمان قرار می دهد.
در ماشین شمع کوبی، چکش بالا می رود و روی کلاهک شمع، به صورت نوسانی یا سقوط آزاد، فرود می آید و این عمل باعث فرورفتن شمع در خاک می شود.

کامیون میکسر بتن

کامیون میکسر بتن یکی از انواع ماشین آلات ساختمانی است که
انجام هر پروژه ای که نیاز به تهیه و انتقال بتن دارد، بدون استفاده از آن، قابل تصور نیست.
این ماشین مکانیکی هم برای انتقال بتن تازه از کارخانه به محل پروژه مورد استفاده قرار می گیرد و
هم باعث می شود که آب، سیمان، شن و ماسه با نسبت مشخص درون دیگ کامیون ریخته شوند تا
فرآیندهای اختلاط و انتقال به طور همزمان انجام گیرند و بتن تازه ساخته شود.

این دیگ که اغلب از جنس فولاد است، محل بارگیری بتن یا مصالح است.
در طراحی دیگ، یک تیغه فولادی به صورت مارپیچ تعبیه شده است که
جزء بخش های بسیار مهم تراک میکسر است تا روند بارگیری و تخلیه مواد تسهیل شود.
به طور کلی در مورد نحوه کار این ماشین می توان بیان کرد که
دوران دیگ و تیغه های درون آن به گونه ای طراحی شده است که
می تواند با هم زدن مخلوط، بتن را به صورت خمیر نگه دارد.

سخن پایانی

انواع مختلفی از ماشین آلات ساختمانی و عمرانی وجود دارد که در انجام عملیات‌ها و فعالیت‌های مختلف در پروژه‌ها به شما کمک می‌کند. در صورتی که انتخاب شما در استفاده از ماشین آلات مناسب باشد، بهره‌وری و کارایی پروژه بسیار زیاد می‌شود اما در صورت انتخاب نادرست متحمل هزینه زیادی می‌شود و زمان زیادی هم از دست می‌رود. انتخاب مناسب انواع ماشین آلات ساختمانی و عمرانی برای پروژه‌ها به عواملی مثل ابعاد پروژه، زمان، بودجه، نوع سازه و… بستگی دارد در این مقاله از مجله پله با انواع ماشین آلات ساختمانی آشنا شدیم.

منبع:

شهر بتن،نما تک،هزاره،آیرومارت،سیپورکس