مهندسین مشاور، مجموعه حقیقی یا حقوقی از کارشناسانی هستند که می توانند در زمینه های ساخت و ساز، طراحی تاسیسات ساختمانی و طراحی تاسیسات صنعتی و برنامه ریزی، اجرا و نظارت بر تاسیسات ساختمانی و نظارت بر تاسیسات صنعتی به صورت تخصصی به شما خدمت رسانی کنند. به طور قطع، می توان گفت که هر پروژه ساختمانی و صنعتی موفق که در دنیای ساخت و ساز مشهور است، از همکاری مستمر با مهندسین مشاور حرفه ای بهره گرفته است.
امروزه بسیاری از افراد هستند که با نقش مهندسی مشاور در یک پروژه آشنا هستند اما اگر ریزتر به آن نگاه کنیم دقیقا نمیدانند که وظایف یک مهندس مشاور در پروژه چیست؟گاهی به دلیل بکار بردن کلمه مشاور می تواند به این پی برد که مهندسین مشاور چیزی فراتر از یک مشاور ساده هستند.در ادامه با مجله پله همراه باشید تا با وظایف مهندسین مشاور اشنا شوید.
مهندس مشاور کیست؟
به طور ساده می توان گفت کارشناسانی که در ازای دریافت مبلغ مشخص، طراحی، مطالعه و نظارت بر طرح عمرانی تاسیساتی یک کارفرما را به عهده می گیرند، مهندس مشاور نام دارند.
یک مهندس مشاور، برنامه ریزی، طراحی، اصلاح و احیای زیرساخت های عمومی و خصوصی را رهبری می کند. مهندسان مشاور خدمات حرفه ای را به سازمان های خصوصی و دولتی ارائه می دهند، همچنین آن ها به عنوان نمایندگان مشتریان خود وظیفه دارند بهترین راه حل ها برای تجارت و مدیریت مشتریان خود هستند.
در ذیل، به شرح وظایف این گروه از کارشناسان عمران می پردازیم.
مهندسین مشاور به عنوان نماینده و مدافع مشتریان خود عمل می کنند، مهمترین وظیفه آنها پیدا کردن مشکلات فنی و حرفه ای و پیدا کردن راه حل های کاربردی و قابل انجام در پروژه است.
وظایف مهندسین مشاور
موارد زیر، برخی از مهم ترین وظایف و خدمات مهندسین مشاور را در بر می گیرند:
ایجاد جدول زمانبندی اجرای پروژه
طراحی و پیاده سازی نظام های کیفیتی
ارزیابی فنی، اقتصادی و زیست محیطی پروژه
نظارت بر نصب و راه اندازی تجهیزات صنعتی
حفظ استاندارد های لازم در طراحی و اجرای نقشه ها
ارائه مشاوره های مالی برای ساخت و برآورد هزینه پروژه
صرفه جویی درهزینه ها از طریق ارائه راهکاری های مناسب
تهیه و ارائه گزارش های لازم از مراحل انجام و پیشرفت پروژه
بازرسی و نظارت بر کار ساخت و ساز و تاسیسات صنعتی و ساختمانی
مراحل کار مهندسین مشاور
مطالعات اولیه یا مقدماتی
اولین قدم از کار مهندسین مشاور، تهیه یک طرح مقدماتی است. در این مرحله، مهندسین مشاور با بررسی نیاز های پروژه و ظرفیت و زیر ساخت های محل اجرای آن، به ارائه یک طرح برنامه ریزی شده می پردازند که توجیه اقتصادی (محاسبه بازگشت و درصد سود سرمایه گذاری) هم داشته باشد. به طور کلی، طرح مقدماتی شامل نقشه ها، جزئیات مربوط به هزینه ها و زمانبندی تقریبی اجرای پروژه می شود.
مهندسین مشاور در فرآیند مطالعات مقدماتی و تهیه طرح اولیه، کمیت و کیفیت نیروی انسانی در حوزه عملیات پروژه را نیز مورد نظر قرار می دهند.
جهت آشنایی با مهندسین مشاور مجرب اینجا کلیک کنید
انجام مطالعات تفصیلی، انجام مناقصه و نظارت
مشخصات فنی،محیطی، ظرفیتی و … که در مطالعات ابتدایی بررسی شدند، این بار به صورت جامع و تفصیلی مورد توجه قرار گرفته و سپس، برگزاری مناقصه و تعیین پیمانکار پروژه انجام می گیرد. به این ترتیب، مهندس مشاور بعد از دریافت دستور کتبی از کارفرما و تهیه اسناد لازم، مرحله مناقصه را آغاز می کند و پیمانکار/پیمانکاران واجد صلاحیت را انتخاب کرده، بر اساس دانش کارشناسانه خود بر عملیات اجرایی آن ها نظارت می کند.
تفاوت بین شرکت مهندسین مشاور با شرکت های دیگر
نوع فعالیتی که مهندسین مشاور در تمامی مراحل ساخت و ساز دارند، باعث تفاوت این شرکت ها از شرکت های دیگر می شود. مهندسین مشاور، موظف هستند که پروژه های صنعتی و ساختمانی را به نحو احسن به پایان برسانند. برخی خدمات و فعالیت های حرفه ای را به ارگان ها و واحد های دولتی مربوطه منتقل نموده و از آغاز تا پایان پروژه به عنوان نمایندگان، مدافعان و مشاوران مشتریان خود ایفای نقش کنند.
مزایای برخورداری از دانش مهندسین مشاور
تضمین سودآوری پروژه
دسترسی به راه حل های ساده و کاربردی
فراهم کردن زمینه های ارائه بهترین پروژه صنعتی و ساختمانی
به حداقل رساندن هزینه های ساخت و ساز از طریق مشاوره مالی
ارائه مشاوره و یادآوری مواردی که در طول پروژه با آن ها مواجه خواهید شد
آگاهی به مولفه های تاثیرگذار اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در ساخت و ساز
ویژگی های یک مهندس مشاور خوب
یک مهندس مشاور باید بالاترین استاندارد ها را در هر زمانی حفظ کند.
مهندس مشاور حرفه ای باید انعطاف پذیری بالایی برای کار بر روی انواع پروژه ها را داشته باشد.
مهندسین مشاور باید بیشترین بازدهی را با توجه به دانش مهندسی، تخصص فنی و مهارت های مدیریت پروژه داشته باشند.
به طور کلی، مشاوره های این مهندسان، سه حوزه ی کلی را در بر می گیرد:
مشاوره ی اقتصادی
یکی از مهم ترین جنبه های هر پروژه ای، مسائل مربوط به اقتصاد آن است. هزینه های پروژه باید به دقت محاسبه شوند و از هر راهی برای کاهش هزینه ها استفاده شود. یک مهندس مشاور می تواند به خوبی هزینه ها را تخمین زده و بهترین راهکارها را به سازندگان پروژه ارائه کند.
به طور کلی، مهندس بعد از تحقیقات فراوان روی بخش های مختلف یک پروژه می تواند خدمات زیر را در حوزه ی مشاوره اقتصادی ارائه کند:
آیا پروژه ی مزبور، توجیه اقتصادی دارد؟
آیا این پروژه به هزینه هایی که برای اجتماع، محیط زیست و…به بار می آورد، می ارزد؟
آیا اساسا امکان اجرای این طرح وجود دارد؟
در بخش دیگری از مشاوره هایی که مهندس می تواند ارائه کند، ارائه ی خدمات مهندسی و آماری است. بعد از آن به سنجش ارزش طرح می پردازد و در این مسیر ممکن است از مطالعات کاربردی و بنیادی زیادی صورت بگیرد.
به هرحال، یک مهندس مشاور بسته به نوع پروژه باید راهکارهای در چنته داشته باشد تا بتوان با استفاده از آن ها، هزینه های پروژه را کاهش داد.
در نهایت، نتیجه ی تمام این تحقیقات و مطالعات به دست سازندگان و سرمایه گذاران می رسد و آن ها بسته به نتیجه ی آن، تصمیم می گیرند که پروژه را آغاز کنند یا خیر!
مشاوره فنی و مهندسی
یکی از ابعاد بسیار مهم هر یک از پروژه های عمرانی، ابعاد فنی و مهندسی است که باید به حرفه ای ترین شکل ممکن صورت بگیرد. به همین دلیل است که مهندس مشاور، می تواند در این زمینه حرف های زیادی برای گفتن داشته باشد.
در پروسه ی مشاوره ی فنی و مهندسی، مهندس موارد زیر را بررسی می کند:
آیا استانداردها و معیارهای فنی اجرا شده و ضوابط مورد نیاز، آماده هستند؟!
طراحی مفهومی پروژه را بررسی می کند.
بر اجرای پروژه نظارت می کند.
کنترل مهندسی
هر یک از این بخش ها باعث می شود که پروژه به خوبی پیش برود و سازه ی نهایی، استاندارد و مقاوم شود.
مشاوره مدیریتی
شاید برایتان عجیب باشد اما یک مهندس مشاور می تواند مدیریت پروژه را نیز به عهده بگیرد و یا در این زمینه، مشاوره هایی به سازندگان و سرمایه گذاران ارائه کند!
مهندس مشاور در حوزه ی مدیریت پروژه، تجارب خوبی دارد که می توانند در روند پروژه به کار بیایند.
برخی از حوزه های مدیریتی مهندس مشاور شامل موارد زیر می شود:
کنترل پروژه و برنامه ریزی دقیق برای اجرای آن
مدیریت طرح اجرایی
قواعد طراحی و کیفیت مورد نیاز را پیاده سازی می کند
آموزش نیروهای انسانی و برنامه ریزی برای توسعه دادن منابع انسانی
وظایف مهندس مشاور
جمع آوری اطلاعات و مطالعات اولیه
مطالعات تفصیلی
آماده سازی سندهای مناقصه
فواید برخورداری از دانش مهندسین مشاور
با برخورداری از مهندسین مشاور در پروژه های عمرانی می توان فواید زیادی در پروژه مورد نظر برد که در اینجا ما به چند نمونه از آن اشاره می کنیم:
- با استفاده از دانش مهندسین مشاور می توان از به صرفه ترین راه حل ها برخوردار شد و با پیشنهاد این افراد راه حل های ساده و کاربردی را پیش گرفت.
- به کمک دانش مشاور می توان به اهداف خود از مسیر راه های درست رسید.
- حضور مشاور به کارفرما و مشتریان کمک می کند که به بالاترین ارزش و سود در انجام پروژه خود دست یابند.
- انجام کلیه امور طراحی و نظارت به نحو احسنت
- به حداقل رساندن ریسک مسائل پیش بینی نشده طی دوره انجام طراحی
- نقش پررنگ در ایجاد توازن در روابط بین پیمانکاران و سرمایه گذار
- آسان تر شدن دخالت سرمایه گذار در توسعه پروژه
مهندسین مشاور با توجه به درصد انجام کار خود، موفقیت و راه اندازی پروژه درجه بندی متفاوتی در بین مهندسین دیگر برای خود قرار می دهند. در صورتی که در حوزه های فنی و مهندسی طرح های مختلف در خارج از کشور انجام دهند به تضمین و حمایت های مختلف از طرف آن کشور نیاز دارند.
بنابراین مهندسین مشاور در پروژه های عمرانی با توجه به اینکه فعالیت های تخصصی و حرفه ای را به ارگان های دولتی منتقل می کنند، از طرفی دیگر به عنوان مدافع مشتریان خود مشکلات فنی و حرفه ای را پیدا کرده و راه حل های ساده و کاربردی را پیشنهاد می دهند.
شرح خدمات مشاوره براي مطالعات كارهاي ساختماني حدود و خدمات
مرحله اول ـ قسمت اول (شناسايي و بررسي اوليه)
مطالعات پروژه در اين قسمت، براساس هدفهاي پيشبيني شده در طرح جامع يا طرح مربوط در برنامـههـاي عمرانـي، بـه شرح زير انجام ميشود.
1-گردآوري اطلاعات و انجام مطالعات پايه
مذاكره و تبادل نظر با كارفرما و كسب اطلاع از نيازمندي هاي فعلي و آينده پروژه
بازديد محلي و كسب اطلاعات از موقعيت زمين از قبيل محدوده، همسايگي، وسعت، شيب عمومي، منظر مسـتحدثات و تاسيسات موجود در زمين، عوارض طبيعي مشهود، آثار زيست محيطي، موقعيت زمين از نظر طرح هادي يا جامع يا تفضيلي و همچنين دستورالعمل هاي مربوط
جمع آوري اطلاعات مربوط به امكانات منطقه در تامين تاسيسات زيربنايي مورد نياز پروژه از قبيـل راههـاي ارتبـاطي، شبكه هاي آب، برق، گاز، مخابرات، فاضلاب در وضعيت موجود و همچنين كسب اطلاع از طرح هاي آينده مربوط به گسترش شبكه هاي ياد شده
بررسي كلي در مورد وضعيت زمين شامل زمين شناسي، زلزله و وضـعيت گ سـ لها، مكانيـك خـاك، آبهـاي زيرزمينـي، نفوذ پذيري زمين، دفع آبهاي سطحي و ساير مـوارد مـوثر در آنجـا مطالعـات از طريـق بازديـد محلـي و مشـاهدات عينـي و جمع آوري اطلاعات و مدارك لازم
تبصره: در صورتي كه نتيجه مطالعات يادشده منجر به تشخيص نامناسب بودن زمين از نظر مهندس مشاور گردد، لازم اسـت مراتب را براي انجام آزمايشهاي لازم و تصميمگيري براي نحوه ادامه مطالعات، به كارفرما اطلاع دهد.
مطالعه ويژگي هاي اقليمي و جغرافيايي محل، شامل گردآوري اطلاعات و مدارك در زمينه هاي زير:
وضعيت بادها و مشخصههاي مربوط به آن
ميزان بارندگي و رطوبت هوا و تغييرات آن
وضعيت تابش آفتاب در فصول مختلف، ميزان دما و تغييرات آن
جهت قبله
بررسي تاثيرات متقابل نتايج بررسيهاي بالا بر استخوان بندي مطالعات پروژه و همچنين كليات طراحي
2-بررسي و شناسايي هاي كلي كالبدي و ضوابط و مقررات
جمع آوري اطلاعات و بررسي در مورد معماري سنتي و جديد متداول در محل
جمع آوري اطلاعات و بررسي در مورد وضعيت ابنيه و مستحدثات همجوار با زمـين محـل احـداث پـروژه و همچنـين بررسي كاربري آينده زمين هاي مجاور براساس اطلاعاتي كه بتوان از دستگاههاي مربوط دريافت كرد
بررسي ضوابط و مقررات شهرسازي و طرح هاي مصوب شهري موثر در زمين و ساختمان هاي پروژه، و تـدوين اثـرات مقررات در مطالعات پروژه
مشخص كردن معيارها، آيين نامه ها و استانداردها، كه در طرح معماري، محاسبات سازه و تاسيسات، مورد استفاده قـرار خواهند گرفت
3-بررسي و مطالعه در مورد مصالح ساختماني و روشهاي ساخت
بررسي انواع مصالح ساختماني و تاسيساتي محلي و پيش بيني نحوه كاربرد آنها در اجراي پروژه
جمع آوري اطلاعات مربوط به انواع مصالح ساختماني و تاسيساتي غيرمحلي كه در فعاليـت هـاي سـاختماني در محـل مورد استفاده قرار مي گيرند و بررسي امكانات دستيابي به اين نوع مصالح و در صورت لزوم تعيين منابع آنها 3-3- بررسي كلي در مورد فواصل حمل مصالح ساختماني و تاسيساتي عمده مورد نياز
بررسي سيستمهاي سازه مناسب پروژه
جمع آوري اطلاعات مربوط به روشهاي ساخت متداول در محل و همچنين ساير روشهاي ساخت ديگري كه مـي تـوا ن در پروژه مورد نظر به كار گرفت
بررسي وضعيت معارتهاي نيروي كار محلي و اعلام نظر نسبت به آن
4-بررسي سيستم تاسيساتي و تجهيزات مورد نياز
تعيين فهرست تجهيزات لازم براي عملكردهاي مورد نياز پروژه و تعيين فضاهاي مربوط بر مبناي بررسي كاتالوگها و يا دريافت اطلاعات صنعتي و توليدي
بررسي و مطالعه كليات سيستم هاي تاسيساتي مورد نياز پروژه با توجه به شرايط اقليمي منطقه، ضـرورت هـاي فنـي و امكانات دستيابي به دستگاه ها
5-برنامه ريزي كالبدي
مطالعه، بررسي، تجزيه و تحليل و تعيين نيازمندي هاي كنوني و آينده پروژه، به منظور دستيابي به مباني برنامه ريزي و تعيين الگوهاي پايه با توجه به معيارها و استانداردهاي انتخاب شده در بند 2-4
انجام مطالعات لازم و ارائه برنامه فضايي و همچنين برنامه تفضيلي فيزيكي پروژه (در اين بخش از خدمات، فضـاها و سطوح لازم زيربنا، نحوه توزيع آنها در ساختمان هاي مختلف، نحوه استفاده از اين ساختمانها و روابط بين بخشـهاي مختلـف پروژه تعيين شده و با نمودارهاي لازم ارائه ميگردد.)
ارائه نمودارهاي ارتباط ساختمانها در محوطه كلي، نحوه كاربري زمين و نحوه استقرار ساختمانها در محوطه
تهيه دياگرام و روابط اجزاي مختلف هر ساختمان به صورت جداگانه، بـه منظـور مشـخص كـردن ارتباطـات افقـي و عمودي و عملكرد هر يك از قسمتها
مقايسه گزينه ها از نظر فني و اقتصادي و انتخاب گزينه يا گزينه هاي برتر (با توجه به مطالعات انجام شده در زمينه هاي معماري، سازه و تاسيسات)
6- تهيه طرح شماتيك و تهيه گزارش
طراحي سيماي كلي ساختمان هاي پروژه و در صورت طبقاتي بودن، نشان دادن تعداد طبقات، طريق قرار گرفتن آنهـا، راههاي ارتباط عمودي و افقي و مانند آن
تهيه طرح كاربري زمين، استقرار ساختمانها در محوطه و روابط بين آنها و تهيه پلان جانمايي
تهيه نقشه هاي شماتيك (معرف كليات طر احي معماري)
پيش بيني مدت اجراي پروژه، ارائه برآورد تخميني از هزينه اجراي طرح پيشـنهادي بـر مبنـاي مترمربـع زيربنـا بـراي ساختمان ها و كارهاي محوطهسازي، به تفكيك و نيز براي كل پروژه، با توجه به قيمت ساختمانهاي مشابه 6-5- تهيه فهرست عكسها، نقشهها و آزمايشهاي مورد نياز براي انجام مطالعات قسمت دوم ـ مرحله اول
تهيه برنامه زمانبندي كلي انجام خدمات مهندسي در قسمت دوم، با توجه به زمان لازم براي تهيه عكس ها، نقشه ها و انجام آزمايشها
نتيجه گيري از مطالعات و بررسي هاي انجام شده، تدوين و تنظيم گزارش مطالعات قسمت اول در قطع استاندارد بـراي ارائه به كارفرما
مرحله اول ـ قسمت دوم (تهيه طرح مقدماتي)
مطالعات اين قسمت، براساس مدارك و گزارش مصوب قسمت اول به شرح زير انجام خواهد شد.
مطالعات تكميلي
بازديد مجدد محل، مطالعه و بررسي كاملتري از وضعيت زمين از قبيل شيب، مسيل هاي موجود، عوامل فيزيكي و هـر نوع عاملي كه در معماري، سازه و تاسيسات موثر خواهد دبود، در صورت نياز
تعيين تعداد و نوع آزمايش ها، حدود و مقياس نقشه ها و عكس ها و نيز خدماتي كه بايد طبق برنامه زمان بنـدي توسـط كارفرما انجام شود و پيشنهاد انجام آنها
جمع آوري اطلاعات و آمار تكميلي در ارتباط با راه حل يا گزينه انتخاب شده در مطالعات قسمت اول
مطالعه تكميلي در مورد روش ساخت و نحوه اجراي راه حل يا گزينه انتخاب شده، از طريق مقايسه جدول هاي فنـي و اقتصادي حاوي امكانات و محدوديت هاي عملكرد ساختمان ها، مصالح، نيروي انساني (مهارت ها و تخصـص هـا ) زمـان اجـرا، راههاي دسترسي و هر نوع عامل اساسي كه بتواند در مقايسه مزبور تعيين كننده باشد
بررسي هاي تكميلي در مورد نوع مصالح مصرفي در ساختمانها
مطالعات و طراحي معماري
مطالعه جامع تري از نيازها و توسعه اينده پروژه با پيش بيني هاي لازم در طراحي، با توجه به اثرات هزينه بـري آن هـا، در صورت وجود توسعه در مطالعات قسمت اول
مطالعه كامل ارتباطات خارجي ساختمان ها، محوطه و خيابان بندي پروژه و طرح مقدماتي استقرار ساختمان ها، با توجـه به عوارض طبيعي و ساختمانهاي موجود، شبكه هاي تاسيساتي، امكانات اطفاي حريق و تخليه ساختمان ها و رعايـت م قـررات ايمني و پناهگاه ها، راههاي دسترسي به شبكه ارتباطي، جمع آوري و انتقال آبهـاي سـطحي و زهكشـي و هـر گو نـه عوامـل تعيين كننده حائز اهميت
مطالعات نهايي ارتباط افقي و عمودي داخلي ساختمان ها، با توجه به عملكرد هر يك از فضاهاي داخلي و الزامات براي استقرار، نورگيري، تراكم طبقات، سيستم هاي تاسيساتي، تجهيزات، مقررات ايمني، اطفاي حريق و تخليه اضطراري سـاختمان و غيره
طراحي معماري ساختمان ها و محوطه با انجام هماهنگي لازم با بخشهاي سازه، سيويل و تاسيسات
مطالعات و طراحي سازه
مشخص كردن مباني محاسباتي سازه ساختمان ها، شامل بارگذاريها و غيره
تجزيه و تحليل نتايج آزمايشهاي ژئوتكنيك و مقاومت مصالح
طراحي مقدماتي سازه، شامل تعيين نوع و حدود ابعاد شالودهها، ضخامت ديوارههاي باربر، دهانه و ابعاد تيرها، ابعاد سـتونها، ضخامت دالها، محل درزهاي انبساط و ساير عوامل تعيين كننده در طراحي
مطالعات و طراحي تاسيسات و تهيه مشخصات تجهيزات
تعيين مباني طراحي تاسيساتي پروژه، با توجه به عملكرد هـر يـك از سـاختمان هـا، محاسـبات جمعيتـي، شـرايط اقليمـي محيطي، بهره برداري و الزامات خاص طراحي
مطالعه سيستمهاي مختلف تاسيساتي و برآورد كل نيازهاي تاسيساتي به شرح زير و بررسي فنـي ـ اقتصـادي هـر يـ ك و انتخاب گزينه برتر
تاسيسات بهداشتي، شامل آب سرد و گرم مصـرفي، جمـع آوري و دفـع فاضـلاب، جمـع آوري و دفـع آب بـاران، جمع آوري و دفع زباله، آتش نشاني، آبياري، گازرساني، تاسيسات خاص مورد نياز مانند آب، بخـار و يـا گازهـايي كـه بـراي كاربردهاي خاص پروژه، مورد استفاده دارند
تجهیزات و تاسيسات گرمايي، تعويض هوا و تهويه مطبوع، شامل سيستم هاي گرمايي، تعويض هوا، تهيـه مطبـوع، تـامي ن و توزيع انرژي گرمايي و سرمايي
تاسيسات برقرساني، روشنايي و ارتباطي، شامل:
شدت روشنايي، نوع چراغها و نحوه برق رساني مناسب براي هر فضا، برآورد ميزان برق عادي و اضطراري مـورد نياز پروژه و چگونگي تامين و توزيع آنها
سيستم هاي ارتباطي و خبري، از قبيل تلفن، اعلام حريق، صوتي و غيره
سيستم هاي ايمني، شامل برق گيري و اتصال زمين
تهيه طرح تاسيساتي
تعيين مشخصات تجهيزات لازم و بررسي فني ـ اقتصادي تجهيزات، و ارائه پيشنهاد همراه با تعيين نيازهـاي سـاختماني و تاسيساتي مربوط به آن
تهيه نقشه هاي مقدماتي و گزارش مطالعات شامل:
پلان جانمايي ساختمانها و محوطه و راههاي دسترسي سواره و پياده
پروفيل از قسمتهايي از محوطه كه شيب آنها در جاگذاري ساختمانها تعيينكننده است
پلان كليه طبقات هر يك از ساختمانهاي پروژه، كه آرايش تجهيـزات د ر قسـمتهـاي مهـم و اساسـي سـاختمان در آن منعكس شده باشد
پلان بام كليه ساختمانها
نماي كليه جوانب ساختمان با نشان دادن مصالح كاربردي نماسازي
مقاطع طولي و عرضي از قسمت هاي مورد نياز
نقشه هاي تفضيلي معماري مربوط به قسمت هاي حايز اهميت
پلان كلي سيويل محوطه، شامل خيابان بندي، شبكه جمع آوري و دفع آبهاي سطحي و زهكشي و غيره، همراه با مقـاطع و جزئيات لازم
نقشه هاي مقدماتي سازه، شامل محوربندي، پلان شالودهها، پوشش طبقات، حدود ابعاد ستون ها، تيرها، شالوده هـا و مـوارد مانند آن.
نقشه هاي مقدماتي شبكه هاي تاسيساتي، شامل پلان هاي جانمايي دستگاهها در موتورخانه هـاي فرعـي و اصـلي، تعيـين محل هاي عبور سيستم هاي توزيع انرژي و همچنين دياگرام شماتيك شبكه هاي لوله كشـي بـراي سيسـتم هـاي توزيـع انـرژي و پيش بيني ساير نيازهاي خاص تاسيساتي كه در طرح معماري و سازه تاثيرگذار است
مشخصات كلي مصالح مصرفي در نازك كاري، نماسازي، محوطه سازي، و همچنين مشخصات دستگاه هـاي تاسيسـاتي و تجهيزاتي
برآورد هزينه اجراي پروژه براي ساختمان ها و محوطه، با توجه به مشخصـات فنـي سـاختمان هـا، محوطـه، تاسيسـات و تجهيزات، براساس آخرين فهرست براي واحد پايه و به صورت مترمربع زيربنا و از طريق قياس با هزينه ساختمان هاي مشابه، بـه تفكيك و نيز براي كل پروژه
فهرست عكسها، نقشهها و آزمايش هاي مورد نياز براي انجام مطالعات مرحله دوم
برنامه زمانبندي كلي انجام خدمات مرحله دوم، با توجه به زمان لازم براي تهيه عكسها، نقشهها و آزمايشها
مدارك و گزارش مربوط به مطالعات انجام شده اين قسمت، در قطعهاي استاندارد تهيه و به كارفرما ارائه ميشود
مرحله دوم ـ تهيه طرح اجرايي
مطالعات اين مرحله براساس مدارك و گزارش مصوب قسمت دوم ـ مرحله اول، به شرح زير انجام خواهد شد.
مهندس مشاور براساس مطالعات انجام شده، شامل مدارك و گزارش قسـمت دوم ـ مرحلـه اول ، گـزارش مكانيـك خـاك، نقشه هاي توپوگرافي زمين و يا هرگونه مطالعات تكميلي و با هماهنگي هاي لازم بين قسمت هاي مختلف طـ رح معمـاري، سـازه، تاسيسات مكانيكي، برقي و تجهيزات، خدمات اين مرحله را انجام مي دهد. در اين مرحله چنانچه انجام مطالعات تكميلي در مـورد نقشه برداري و آزمايش ها ضرورت نداشته باشد، با پيشنهاد مهندس مشاور و تاييد كارفرما انجام خواهد شد.
انجام محاسبات فني و تهيه نقشه هاي اجرايي
پيش بيني وضعيت توسعه طرح (در صورت پيش بينـي در گـزارش مرحلـه اول ) در محاسـبات و نقشـه هـاي اجرايـ ي و همچنين ساخت آن در مراحل بعد
محاسبات فني مورد نياز براي كارهاي معماري، سـازه، تاسيسـات مكـانيكي و برقـي سـاختمانهـا و محوطـه و تهيـه نقشه هاي اجرايي به طور كامل، با انتخاب مقياس مناسب، به صورتي كه براي نشان دادن كليـه قسـمت هـا و اجـزاي طـرح، هيچ گونه ابهامي وجود نداشته باشد و حاوي كليه اطلاعات، محوربندي ها، اندازه و كدگذاري هاي لازم و مشخصات مربـوط از حمله موارد زير باشد، انجام خواهد شد.
ابعاد، محل و مختصات كليه سوراخهاي تاثيرگذار بر كارهاي معماري و سازه، شفتها، كانال ها، سقف ها و كفهـاي كاذب و همچنين كليه اجزاي سازه اي و تاسيساتي، بايـد بـا مطالعـه و همـاهنگي كامـل در نقشـه هـاي معمـاري، سـازه و تاسيساتي و تجهيزاتي برحسب مورد ترسيم شود.
جزئيات اجرايي كارهاي معماري، سازه و تاسيسات
جدول هاي نازك كاري براي كليه قسمت هاي داخلي ساختمان هـا، بـا مشـخص كـردن فضـاي مربـوط بـه آن و مشخصات نازك كار
مختصات و ترازبندي شبكه گذرهاي سواره رو، دفع آبهاي سطحي، مقاطع طولي و عرضـي گـذرهاي سـواره رو و جزئيات تاسيسات زيربنايي وابسته در كارهاي محوطه
جدولهاي ميلگرد و انواع پروفيل هاي فولادي مصرفي در سازه، حاوي شكل، تعداد، اندازه و ساير اطلاعات لازم
مشخصات دستگاه هاي برقي و مكانيكي و جزييات مربوط به آن، همراه با دياگرامهـا و نمودارهـا و جـدول هـاي لازم، از قبيل فلودياگرام، كنترل دياگرام، جدول لوازم كنترل، رايزر دياگرام و يا نقشه ايزومتريك سيستم ها و غيره، برحسب نوع نيازهاي پروژه
تهيه مشخصات فني
مشخصات فني عمومي كه رعايت آن در اجراي پروژه ضروري است، به صورت موضوع، شماره و تاريخ صدور و مرجع صادركننده آن تعيين ميشود.
مشخصات فني خصوصي كه براي اجراي پروژه مورد نياز باشد در نقشهها يا دفترچه مشخصات فني درج ميگردد.
3-تهيه برآورد هزينه اجراي عمليات
تهيه متره مقادير كارهاي اجرايي پروژه و تنظيم جدول براورد هزينه اجراي كارهاي مختلف، برحسب ابنيه، تاسيسـات برقـي، تاسيسات مكانيكي و تجهيزات، به تفكيك ساختمان هاي مختلف و محوطه سازي، با استفاده از فهرست هاي واحد پايه، بـا رعايـت كليه ضوابط و دستورالعمل هاي مربوط
تهيه شناسنامه پروژه
اين شناسنامه در برگيرنده شرح پروژه، خلاصه اي از اطلاعات و آمار گردآوري شده كه در طراحي مورد استفاده قـرار گرفتـه است، مشخصات اصلي پروژه از جمله سطوح زيربنا و محوطه، هزينه اجراي عمليات، بـرآورد قيمـت واحـد سـطح سـاختمانهـا و محوطه، روش اجرا، تغييرات احتمالي نسبت به مطالعات مرحله اول و همچنين توجيه تغييرات اعمال شده و غيره مي باشد.
ارائه مدارك و گزارش مرحله دوم به شرح زير:
شناسنامه پروژه
دفترچه محاسبات فني، همراه با نتايج گزارش هاي مطالعات زلزله، زمين شناسي، ژئوتكنيك، مقاومت مصالح و مانند آن
(يك نسخه).
دفترچه ريزمتر مقادير (يك نسخه)
مشخصات فني (به شرح بند 2)
فرم پيمان، شرايط عمومي پيمان، دعوتنامه شركت در مناقصه، شرايط مناقصه، ضمانتنامه ها، تعهدنامه ها، برگ پيشنهاد قيمت، طبق آخرين نمونه مصوب (يك نسخه)
مرحله سوم ـ انجام مناقصه و نظارت
شروع مرحله مناقصه و نظارت با ابلاغ كتبـي كارفرمـا خواهـد بـود . مرحلـه مناقصـه و نظـارت شـامل سـه قسـمت اساسـي بـه شرح زير ميباشد:
اول ـ انجام مناقصه و تعيين پيمانكار يا پيمانكاران دوم ـ نظارت بر اجراي كار سوم ـ نظارت در دوره نگهداري
جزئيات خدمات مهندس مشاور در قسمت هاي نامبرده بالا به شرح زير است:
اول ـ انجام مناقصه و تعيين پيمانكار
الف ـ مهندس مشاور موظف است پس از دريافت دستور كتبي كارفرما مبني بر شروع مرحله مناقصه و نظارت با رعايت كليـه مقررات معمول و همچنين دستوراتي كه احيانا در مورد هر طرح به نامبرده ابلاغ خواهـد شـد تشـريفات انتخـاب و دعـوت از پيمانكاران براي مناقصه و قياس پيشنهادها و تهيه گزارش توجيهي نتيجه مناقصه و تعيين برنده را براساس دستورالعمل هـا ي مربوطه به ترتيب زير انجام دهد:
– در مورد شركت هاي واجد صلاحيت تحقيق نموده با سازمان برنامه و بودجه و كارفرما در انتخـاب پيمانكـاران همكـاري نمايد.
– در مهلت مقرر به پيمانكاران انتخاب شده براي شركت در مناقصهها دعوتنامه ارسال دارد.
– نسخ كافي از اسناد و نقشه هاي مناقصه شركت هاي دعوت شده تسليم نمايد. بهاي اسناد مناقصه كه مهندس مشاور بـه شركت كنندگان در مناقصه مي فروشد با موافقت قبلي كارفرما تعيين خواهد شد.
– اطلاعات اضافي و توضيحات كافي در اختيار شركت كنندگان در مناقصه در صورت مراجعه بگذارد هر اطلاع اضافي بايـد در اختيار كليه شركتكنندگان در مناقصه قرارداده شود.
الف ـ كليه محاسبات مندرج در هر پيشنهاد را رسيدگي و اغلاط و اشتباهات را تعيين كند.
ـ جدول مقايسه شامل بهاي گروههاي مختلف اقلام فهرست مقادير را تنظيم نمايد. جدول مقايسه بايد حداقل بـراي پنج پيشنهاد حايز كمترين بهاي نسبي يا در صورتيكه تعداد پيشنهادها كمتر از پنج پيشنهاد باشد مساوي تعداد پيشنهادها تنظيم شود.
ـ در صورتيكه برآورد پيشنهاددهند گان حايز كمترين بهاي نسبي در جمع مبلـغ بـرآورد پيشـنهاد يـا در بعضـي اقـلام اساسي به طور قابل ملاحظه اي بـا بـرآورد مهنـدس مشـاور اخـتلاف داشـته باشـد ، مهنـدس مشـاور موظـف اسـت از پيشنهاددهندگان مزبور تجزيه و تحليل قيمت هاي مربوطه را دريافت نموده و گزارش توصيه خود را با توجه به تجزيـه و تحليلهاي مذكور تنظيم نمايد.
– توضيحات اضافي در مورد پيشنهادها در اختيار كارفرما قرار دهد.
– با كارفرما در مذاكره با برنده مناقصه همكاري نمايد.
الف ـ كارفرما پس از دريافت گزارش توصيه مهندس مشاور آنرا بررسي نموده و برنده مناقصـه را اعـلام و بـه مهنـدس مشاور دستور تنظيم نسخه هاي پيمان و پيوستهاي آنرا صادر ميكند.
ـ مهندس مشاور پيمان و اسناد آنرا در سه نسخه تهيه نموده و به امضاي پيمانكار مي رسـاند و همـراه بـا ضـمانت نامه حسن انجام تعهدات به كارفرما تسليم مي دارد. اين سه نسخه قسمتي از تعهدات مهندس مشاور موضوع بند 4 از مـاده 2 قرارداد است.
ـ كارفرما پس از امضا پيمان دو نسخه از آنرا تسليم مهندس مشاور مي نمايد تا نامبرده يك نسخه را با پيمانكار مبادله نمايد.
ـ مهندس مشاور به تعداد كافي نسخ گواهي شده از قرارداد را براي مصارف اداري كارفرما تكميل و تسليم خواهد كرد.
دوم ـ نظارت بر اجراي كار
– مهندس مشاور بايد برنامه تفصيلي اجرايي پيشنهادي پيمانكار را كه بايـد براسـاس برنامـه كلـي كـار بـوده و جـزء پيوستهاي پيمان محسوب است پس از رسيدگي و اصلاح و تاييد كارفرما به پيمانكار ابلاغ كند.
– مهندس مشاور بايد طبق نقشه ها و مشخصات و مـ دارك مربوطـه اراضـي و نقـاط اصـلي كارهـا را ضـمن تنظـيم صورتمجلس تحويل پيمانكار نمايد. پياده كردن نقشه ها و محورها توسط پيمانكار و با نظارت مهندس مشاور انجـام مي گيرد.
– شخص مهندس مشاور بايد مشخصات مشروح كالاهاي تخصصي را كه پيمانكار بايد از خارج و يا داخـل كشـور خريـداري نمايد قبل از اقدام پيمانكار به سفارش رسيدگي و تاييد كند و مطمئن گردد كه مارك محصولات و مشخصات آنهـا از مارك و مشخصات كالاهايي كه پيمانكار به ضميمه پيشنهاد خود تسليم نموده است پستتر نباشد.
– مهندس مشاور همچنين در موقع تحويل كالاها به كارگاه و نصب آنهـا در تاسي سـات موظـف اسـت دقيقـا آنهـا را بازرسي نموده و تطبيق آنها را از نظر كيفيت و كميت با مشخصات تاييد شده قبلي كنترل نمايد.
– مهندس مشاور بايد در مورد اقلام مبالغ موقت و پيشبيني نشده در پيمان رسيدگي و دستور صادر نمايد.
– از كليه دستورات و مكاتبات با پيمانكار و نقشه ها بايد به موقع خود نسخهاي براي كارفرما ارسال دارد.
– مهندس مشاور بايد نوع آزمايش و محل نمونهبرداري از مصالح و عمليات انجام شده را تعيين نمايد.
كليه آزمايشهاي خاك شناسي و مصالح ساختماني مربوط به خدمات و عمليات موضوع اين پيمان بايد توسط آزمايشگاه فنـي و مكانيك خاك وزارت راه و شعب آن در كارگاه ها و به هزينه كارفرما انجام شود. تاييد نمونه برداري و انجام آزمايش هـا و ارسـال نتايج آزمايشگاهها به كارفرما صدور دستمزد لازم به پيمانكار بوسيله مهندس مشاور انجام خواهد شد.
– اگر ضمن اجراي كار به نقشه هاي تفصيلي اجرايي اضافي يا بيشتري احتياج باشد مهندس مشاور بايد آنها را تهيه و تسليم و همچنين نقشه هاي تفصيلي كارهاي پيمانكـاران و نقشـه هـاي سـازندگان را بررسـي و تصـويب نمـوده و همچنين در مورد نظرات و پيشنهادهاي آنان رسيدگي و اظهارنظر كند.
– مهندس مشاور بايد نظارت كار را با كاركنان خود كه مرتبا كليه كارها را بازديد مي كنند انجام دهـد ، مطـابق بـودن عمليات پيمانكاران را با مشخصات منظم به قرارداد نظارت كند و تصديق نمايد كـه كـار طبـق مشخصـات انجـام گرديده است و پس از اندازه گيري كار انجام شده و نگهداري كتابچه هاي اندازه گيري لازم درخواست پرداخت وجـه وضعيت هايي را كه از طرف پيمانكاران تهيه شده است و همچنين تعديل صورت وضعيتهاي مربوط را رسـيدگي و گواهي نمايد.
– نگهداري صورت حسابهاي مختلف كارهاي انجام شده و گواهي آنها با توجه به مفاد قرارداد و مقررات مربوطه
– تهيه و تنظيم و تسليم گزارشهاي تفصيلي و جامع ماهيانه از جريان عمليات به انضمام نمودارها و كروكي هاي لازم و صورت هزينه هاي انجام شده و برآورد مبالغ مورد نياز براي اتمام بقيه كارها و غيره (هر گزارش ماهيانـه بايـ د تـا پانزدهم ماه بعد تسليم گردد.)
– اظهارنظر در مورد قيمتهاي جديد و تجزيه قيمت هاي پيمانكارو پيشنهاد قيمتهاي عادله و قابل قبول به كارفرما
– مهندس مشاور نظارت محلي اجراي كليه طرح ها را نيز به عهده دارد و اين نظارت توسط نظار مقيم كارگاه ها انجام خواهد گرديد.
– به طور كلي مهندس مشاور موظف است در تمام عمليات پيمانكار بر طبق قرارداد حاضر نظارت نمـوده وظـايفي را كه در اين قرارداد به عهده او محول شده است انجام دهد.
– مهندس مشاور پس از حصول اطمينان از اينكه عمليات موضوع قرارداد با پيمانكاران طبق مفاد قرارداد مربـوط بـه اتمام رسيده و قابل تحويل مي باشد، انجام تحويل موقت يا قطعي را پيشنهاد مي نمايـد و در كميسـيوني كـه بـراي تحويل تشكيل خواهد شد شركت مي كند و خدمات مهنـدس مشـاور در تحويـل موقـت و قطعـي كارهـا را انجـام مي دهد.
– مهندس مشاور بايد پس از خاتمه كار و انجام تشريفات تحويل موقـت صـورت وضـعيت قطعـي را كـه بـه وسـيله پيمانكار تهيه شده و مشتمل بر كليه محاسبات و اندازه گيري هاي نهايي و ساير مدارك لازم ميباشد رسيدگي و بـه كارفرما تسليم نمايد.
– اظهارنظر در مورد دعاوي احتمالي پيمانكار و ارسال مدارك مربوط به دستگاه كارفرما
– كمك و تشريك مساعي حين اجراي عمليات با كارفرما در توافق يا حل و فصل دعـاوي و اختلافـاتي كـه ممكـن است بر اثر اجراي قراردادهاي مربوطه بين پيمانكار و كارفرما حين اجراي عمليات به وجود آيد.
– صدور گواهينامه هاي تحويل موقت با قطعي.
– مهندس مشاور موظف است در خاتمه عمليات هر طرح با همكاري ساير مهندس مشاور (در صورت وجود) در حدود خدمات مربوطه طرح نقشه هاي كارهاي انجام شده را به كيفيتي كه براي اداره و نگهداري كارها لازم و كافي باشد و از طرف پيمانكار در دو سري (يك سري اوزاليدويك سري كالك) تسليم مي گردد رسيدگي و پس از تاييد تحويل كارفرما كند.
– تهيه گزارش نهايي طرح به شرح مندرج در بند ج ماده 2 پيمان
سوم ـ وظايف مهندس مشاور در دوره نگهداري
– نظارت بر عمليات انجام شده در صورت لزوم و انجام آزمايشهاي لازم براي حصول اطمينان از صحت انجام كارهـا و رضايت بخش بودن نتايج و همچنين نظارت بر انجام وظايف و تكاليف پيمانكار در دوران نگهداري و اقدام در رفع به موقع معايب و صدور گواهينامه هاي لازم
– تهيه و تسليم گزارش هاي لازم در دوران نگهداري
– ترتيب زمايش نهايي كارها و تشكيل كميسيون تحويل قطعي و شركت در آن و تهيه و تسليم مدارك و اسـناد لازم براي كميسيون
– صدور گواهينامه هاي تحويل قطعي و تكميل نهايي كارها
– تاييد نقشه هاي اصلاحي كارهاي انجام شـده (در صـورت وجـود ) كـه براسـاس اصـلاحات ا عمـال شـده در دوران نگهداري از طرف پيمانكار تسليم خواهد شد و تحويل آن به كارفرما
پيوست شماره 3
جزئيات مربوط به خدمات نقشه برداري براي خدمات مهندسان مشاور
عمليات نقشه برداري و توپوگرافي كه بايد براساس مفاد ماده 9 قرارداد طبق نظر و تقاضاي مهندس مشاور بوسـيله سـازمان نقشه برداري انجام و در اختيار مهندس مشاور قرارداده شود به شرح زير ميباشد:
– مرحله اول در محدوده هاي انتخاب شده در هر قسمتي كه مهندس مشاور لازم بداند و مـورد تاييـد كارفرمـا باشـد نقشه هاي لازم براساس نظرات مهندس مشاور تهيه خواهد شد.
– در مرحله دوم در صورت لزوم از محدوده هاي مورد نظر نقشه هاي توپوگرافي براساس نظرات مهندس مشاور تهيـه مي گردد.
– مهلت انجام كارهائيكه به عهده سازمان نقشه برداري كشور محول گرديده با توجه به تعهد سـازمان نقشـه بـرداري كشور در پيوست شماره يك قرارداد تصريح گرديده است.
– در موارديكه استفاده از خدمات سازمان نقشه برداري كشور مقدور نباشد سازمان مـذكور طبـق قـوانين خـود انجـام عمليات مورد نياز را در مدت مورد تعهد به موسسه ديگري واگذار خواهد كرد.
منابع: آسای