برخی از انواع سیستم های گرمایشی از انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده و کمترین آلودگی را ایجاد می کنند. درمقابل، برخی دیگر از انواع سیستم گرمایشی ساختمان به انرژی‌های فسیلی وابسته بوده و هزینه‌های بالایی را به‌همراه دارند. درهمین‌حال، بعضی از انواع وسایل گرمایشی توانایی تنظیم دما و رطوبت را در هر اتاق به‌طور جداگانه داشته، ولی بعضی دیگر فقط یک دمای یکنواخت را در تمام خانه ایجاد می‌کنند. از سوی دیگر، برخی از انواع سیستم های گرمایشی نیاز به نصب و نگهداری پیچیده و گران‌قیمت دارند، در حالی که برخی دیگر ساده و ارزان هستند.
با وجود سیستمهای مختلف انتخاب بهترین سیستم گرمایشی منزل می‌تواند کار نسبتاً دشواری باشد که تأثیر بسیار زیادی بر آسایش اعضای خانواده و مصرف انرژی دارد. در این مقاله، به بررسی انواع سیستم گرمایشی خانه، مزایا و معایب آن‌ها و نکاتی برای انتخاب بهترین گزینه برای نیازهای شما می پردازیم.
سیستم گرمایشی چیست؟
پیش از بررسی انواع سیستم گرمایشی، ابتدا بهتر است با مفهوم سیستمهای گرمایشی آشنا شویم. سیستم گرمایشی تأسیساتی است که از انرژی گرمایی برای کنترل و حفظ درجه حرارت در سطح دلخواه و مطلوب ما در خانه، اداره و ساختمان‌های دیگر استفاده می‌کند. انواع سیستم های گرمایشی بخشی از تأسیسات گرمایش، سرمایش و تهویه هوا محسوب شده که می‌توانند به‌صورت مرکزی و یا توزیعی باشد.
در سیستم گرمایشی مرکزی، مولد گرما در یک مکان مشخص قرار داشته و گرما از طریق لوله‌ها، کانال‌ها، فن‌ها یا پمپ‌ها به فضاهای مختلف توزیع می‌شود. مثلاً در سیستم گرمایشی موتورخانه، دیگ بخار یا آب گرم در موتورخانه نصب شده و گرما از طریق رادیاتورها یا فن کویل‌ها به اتاق‌ها منتقل می شود. اما در سیستم گرمایشی توزیعی، مولد گرما در هر فضا یا واحد مجزا قرار داشته و گرما را به طور مستقیم تولید و توزیع می‌کند. مثلاً در سیستم گرمایشی پکیج، یک دستگاه پکیج در هر واحد نصب شده و گرما را از طریق هوا یا آب به فضا انتقال می‌دهد. در ادامه به بررسی انواع وسایل گرمایشی خانه و مزایا و معایب هر کدام خواهیم پرداخت.
انواع تاسیسات گرمایشی
بهتر است بدانید هدف تمامی سیستم های گرمایشی به وجود آوردن محیطی گرم و مطبوع در داخل منازل، دفتر کار، سازمان‌ها، کارخانجات و اماکن بزرگ و کوچک می باشد. توجه داشته باشید هر یک از انواع سیستم های گرمایشی دارای ویژگی ها و کارکردهای خاص خود می باشد. اما به طور کلی می‌توان گفت انواع تاسیسات گرمایشی از لحاظ کاربرد به دو دسته سیستم های گرمایشی خانگی و سیستمهای گرمایشی صنعتی تقسیم‌بندی می‌شود.
سیستمهای گرمایشی خانگی در فضاهای مسکونی، اداری، تجاری کوچک بسیار مناسب و مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما سیستم های گرمایشی صنعتی برای مکان هایی که دارای مقیاس بزرگ و کاربردهای صنعتی می باشند استفاده می شود. در ادامه انواع تاسیسات گرمایشی را ذکر می کنیم.
بخاری برقی
این بخاری جزو انواع سیستم گرمایشی برقی است که از برق برای تولید گرما استفاده می‌کند. بخاری می‌تواند از روش‌های مختلفی مانند تابش، همرفت، همدما یا ترکیبی از آن‌ها برای انتقال گرما به محیط اطراف استفاده کند. این وسیله جزو انواع وسایل گرمایشی است که معمولاً به ترموستات مجهز بوده و توانایی اندازه‌گیری و تنظیم دمای محیط را دارد.
انواع بخاری برقی بر اساس شکل، اندازه، توان، روش انتقال گرما و نوع المنت می‌توانند متفاوت باشند. برخی از انواع رایج بخاری برقی عبارتند از:
- هالوژنی: این بخاری از یک یا چند لامپ هالوژنی برای تولید گرما و نور استفاده می‌کند.
- بخاری فن دار: این بخاری از یک المنت برقی برای تولید گرما و یک فن برای دمیدن هوای گرم به محیط استفاده می‌کند.
- سرامیکی: این بخاری از یک المنت سرامیکی برای تولید گرما و یک فن برای دمیدن هوای گرم به محیط استفاده می‌کند.
- بخاری کانوکتور: این بخاری از یک یا چند المنت برقی برای تولید گرما و یک سیستم جریان هوا برای دمیدن هوای گرم به محیط استفاده می‌کند.
بخاری‌های برقی معمولاً سریع و آسان گرم می‌شوند، اما می‌توانند گران باشند و مصرف انرژی بالایی داشته باشند. همچنین، آن‌ها ممکن است برای گرم کردن کل خانه کافی نباشند.
مزایا
- عدم تولید آلودگی و دود
- ایمنی بالا و عدم خطر گازگرفتگی
- قابلیت حمل و جابجایی
- تنظیم دما با ترموستات
معایب
- مصرف برق زیاد و هزینه بالا
- خشک شدن هوا و ایجاد حساسیت
- عدم توانایی در گرم کردن فضاهای بزرگ
- نیاز به سیم و پریز برق
بخاری تابشی
بخاری تابشی یکی از انواع وسایل گرمایشی بدون دودکش است که با استفاده از انرژی تابشی مادون قرمز گرما را به صورت مستقیم به افراد و اشیا می‌تاباند. بخاری‌های تابشی را می‌توان از انواع سیستم گرمایشی صنعتی به‌حساب آورد که بیشتر برای فضاهای باز و بزرگ مناسب هستند. بخاری‌های تابشی معمولاً جزو انواع سیستم های گرایشی کارآمد هستند، اما می‌توانند قیمت بالایی داشته باشند.
مزایا
- ایجاد گرمای یکنواخت در تمام فضا
- صرفه‌جویی در مصرف انرژی حدود 25 درصد
- عدم اشغال فضای منزل و محیط
- کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری
معایب
- هزینه بالای نصب و خرید
- نیاز به تعویض لامپ‌ها
- ایجاد نور زرد و ناراحت کننده
- عدم توانایی در تنظیم دما
اسپیلت
اسپیلت یکی از انواع وسایل گرمایشی و سرمایشی است که از دو واحد خارجی و داخلی تشکیل شده است. واحد خارجی شامل کمپرسور، کندانسور و فن و واحد داخلی شامل شیر انبساط، اواپراتور و فن است. این دو واحد از طریق لوله‌هایی که مایع مبرد را جابه‌جا می‌کنند به یکدیگر متصل هستند. اسپیلت می‌تواند از نوع معمولی، اینورتردار، داکتی، پرتابل یا مینی اسپلیت باشد.
مزایا
- قابلیت گرمایش و سرمایش
- کنترل دما و رطوبت
- فیلتر هوا و جلوگیری از ورود گرد و غبار
- عدم نیاز به تهویه مطبوع
معایب
- هزینه بالای خرید و نصب
- مصرف برق زیاد
- نیاز به تعمیر و تمیز کردن دوره‌ای
- ایجاد صدا و آلودگی صوتی
پکیج
پکیج یکی از انواع سیستم های گرمایشی مرکزی و جزو انواع وسایل گرمایشی گازی بدون دودکش است که از گاز طبیعی یا گاز مایع برای تولید گرما استفاده می‌کند. پکیج که یک سیستم گرمایشی جدید منزل محسوب می‌شوند، معمولاً کوچک‌تر و ارزان‌تر از موتورخانه‌های گرمایشی مرکزی بوده و می‌تواند برای گرم کردن خانه‌های کوچک یا متوسط استفاده شوند. معمولاً پکیج‌ها در سه نوع مختلف به بازار عرضه می‌شوند:
پکیج گازی: این نوع پکیج از گاز طبیعی یا مایع برای تولید گرما استفاده می‌کند. این پکیج‌ها معمولاً دیواری و دارای دودکش یا سیستم احتراق مغلوب هستند
پکیج برقی: پکیج برقی جزو انواع سیستم گرمایشی منزل است که از انرژی برق برای تولید گرما استفاده می‌کند. این پکیج‌ها معمولاً زمینی و دارای المنت‌های برقی هستند.
پکیج هیبریدی: این نوع پکیج از ترکیب گاز و برق برای تولید گرما استفاده می‌کند.
مزایا
- ایمنی بالا به دلیل استفاده از سنسورهای هشداردهنده
- تنظیم دما در هر واحد آپارتمانی به صورت مستقل
- بهره‌وری بالا و اتلاف انرژی کم
- عدم هدر رفت آب
معایب
- هزینه بالای خرید و نصب
- نیاز به فضای مناسب برای نصب
- متکی به فشار آب ساختمان
- خراب شدن زود هنگام پکیج
رادیاتور قرنیزی
رادیاتور قرنیزی از دیگر سیستم های گرمایشی است که در پنل‌های قرنیزی از جنس آلومینیوم و در سرتاسر خانه جای می‌گیرد. این رادیاتورها می‌توانند برقی یا هیدرونیک بوده و گرما را از طریق تابش به محیط انتقال می‌دهند. رادیاتورهای قرنیزی معمولاً برای گرم‌کردن فضاهای کوچک یا متوسط استفاده می‌شوند و می‌توانند به عنوان یک منبع اصلی یا مکمل گرمایش به‌کار گرفته شوند.
مزایا
- بهره‌گیری از فضای بی‌استفاده زیر پنجره
- ایجاد گرمای یکنواخت در تمام فضا
- کاهش هزینه‌های نصب و تعمیر
- قابلیت تنظیم دما با ترموستات
معایب
- نیاز به سیستم گرمایش مرکزی
- احتمال نشتی آب و گاز
- ایجاد صدا و نوسانات فشار
- خطر زنگ زدگی و خوردگی
پنل خورشیدی
پنل‌های خورشیدی یکی انواع وسایل گرمایشی برقی کم مصرف هستند که از انرژی خورشیدی برای تولید گرما استفاده می‌کنند. پنل‌های خورشیدی می‌توانند برای گرم کردن آب، هوا یا حتی زمین استفاده شوند.
مزایا
- استفاده از انرژی تجدیدپذیر و پاک
- کاهش هزینه‌های برق و سوخت
- عدم تولید آلودگی و دود
- نیاز به نگهداری و تعمیر کم
معایب
- هزینه بالای نصب و خرید
- نیاز به فضای زیاد برای نصب
- وابستگی به شرایط آب و هوایی
- نیاز به باتری و اینورتر برای ذخیره و تبدیل انرژی
بخاری گازی
بخاری گازی از انواع وسایل گرمایشی گازی و یکی از رایج‌ترین انواع سیستم های گرمایشی است که از گاز طبیعی یا گاز مایع برای تولید گرما استفاده می‌کند. بخاری‌های گازی معمولاً ارزان بوده و مصرف انرژی نسبتاً کمی دارند. آن‌ها همچنین سریع و آسان گرم می‌شوند و می‌توانند برای گرم کردن مناطق کوچک یا بزرگ استفاده شوند.
بخاری گازی می‌تواند با دودکش یا بدون دودکش باشد. بخاری گازی با دودکش از طریق یک لوله به بیرون ساختمان متصل شده و دود و گازهای خروجی را به بیرون می‌راند. درمقابل، بخاری گازی بدون دودکش از یک سیستم احتراق مغلوب استفاده می‌کند که باعث می‌شود گازهای خروجی به حداقل برسند و نیازی به دودکش نباشد.
مزایا
- نصب آسان و سریع
- قیمت مناسب و ارزان
- بهره‌وری بالا و اتلاف انرژی کم
- هزینه پایین نگهداری و تعمیر
معایب
- اشغال فضای زیاد در ساختمان
- احتمال خطر گازگرفتگی
- سیاه شدن دیوار و وسایل نزدیک به بخاری
- یکنواخت نبودن گرما در همه محیط ساختمان
موتورخانه مرکزی
حرارت مرکزی یکی از انواع وسایل گرمایشی منزل است که از یک منبع مرکزی برای تولید گرما استفاده کرده و سپس، آن را از طریق یک شبکه لوله‌کشی یا کانال‌کشی به تمام اتاق‌های خانه منتقل می‌کند. سیستم حرارت مرکزی می‌تواند انواع مختلفی باشد.
- سیستم حرارت مرکزی با آب گرم: در این سیستم، آب گرم تولید شده در موتورخانه از طریق مدار آب گرم به کلکتور می‌رود و از آن جا توسط لوله رایزر ساختمان به هر یک از واحدهای موجود منتقل می‌شود.
- حرارت مرکزی با بخار آب: در این سیستم، بخار آب تولید شده در موتورخانه از طریق مدار بخار به کلکتور می‌رود و از آن جا توسط لوله رایزر ساختمان به هر یک از واحدهای موجود منتقل می‌شود.
- حرارت مرکزی با هوای گرم: در این سیستم، هوای گرم تولید شده در موتورخانه از طریق سیستم مجاری هوا به کلکتور می‌رود و از آن جا توسط لوله رایزر ساختمان به هر یک از واحدهای موجود منتقل می‌شود.
گرمایش مرکزی معمولاً کارآمدتر از سیستمهای گرمایشی متحرک است، اما نصب و راه‌اندازی آن گران‌تر است.
مزایا
- واکنش سریع به تغییرات دما
- فیلتر هوا و رطوبت تنظیم‌شده برای هوای راحت و سالم داخل خانه
- رطوبت‌زدایی با تهویه مطبوع مرکزی
- استفاده در تمام طول سال برای تمیز کردن و گردش هوای تازه
معایب
- هزینه بالای نصب و تعمیر
- نیاز به فضای زیاد برای موتورخانه
- احتمال نشتی آب و گاز
- عدم کنترل مستقل دما در هر واحد
گرمایش از کف
گرمایش از کف از انواع وسایل گرمایشی گازی بدون دودکش است که با پخش گرما از طریق سطح زمین فضای داخلی را گرم می‌کند. این سیستم از لوله‌هایی استفاده می‌کند که آب گرم یا برق را از زیر کف منزل عبور می‌دهند و گرما را به محیط منتقل می‌کنند. گرمایش از کف معمولاً برای گرم‌کردن کل خانه استفاده شده و می‌تواند یک سیستم گرمایشی بسیار راحت و کارآمد باشد.
بهتر است بدانید یکی از مدرن ترین و جدیدترین انواع تاسیسات گرمایشی استفاده از سیستم گرمایش از کف می باشد. آب گرم از لوله‌هایی در طرف منزل و زیر کفپوش نصب و تعبیه شده اند عبور می کند. از گرمای حاصل برای گرم کردن خانه استفاده خواهد شد.امروزه از سیستم گرمایش از کف استقبال بالایی شده است که علاوه بر منازل مسکونی در فرودگاه‌ها، سینما ها و سالن های ورزشی و … از این سیستم استفاده می‌شود.
نحوه کار این سیستم به صورتی است که گرما توسط تشعشع به محیط خانه انتقال پیدا می‌کند. در این سیستم آب گرم توسط یک سیستم گرمایشی نظیر پکیج یا آبگرمکن و … درون لوله های چند لایه که در کف منزل تعبیه شده اند وارد خواهد شد. درون این لوله ها اب به چرخش در آمده و باعث می‌شود به محیط خانه انتقال دهد عملکرد این سیستم مشابه رادیاتور بزرگ می باشد.
مزایا
- کنترل مسیر گرما
- سرعت گرم‌کردن بالا
- ایجاد گرمای یکنواخت
- صرفه‌جویی در مصرف انرژی
معایب
- هزینه بالای نصب و خرید
- سختی ایجاد تغییرات و اجرای هرگونه تعمیرات بعد از پایان مراحل کف‌سازی
- سنگین‌شدن کف
- زمان پیش گرمایی طولانی
شومینه
شومینه یکی دیگر از انواع سیستم های گرمایشی است که از چوب، گاز، برق یا الکل برای تولید گرما استفاده می‌کند. شومینه‌ها معمولاً برای گرم کردن فضاهای کوچک یا بزرگ استفاده شده و می‌توانند به عنوان یک منبع اصلی یا مکمل گرمایش استفاده شوند.
نشستن در مقابل شومینه، کتاب خواندن و لذت بردن از یک نوشیدنی گرم در یک روز سرد حداقل یکبار از ذهن همه ما گذشته است. شومینه که یک وسیله گرمایشی لوکس و زیبا به حساب می‌آید و نقش مهمی در دکوراسیون داخلی و ارتقا آن دارد.
بنابراین انواع شومینه که با عناوینی مثل شومینه هیزمی، سنگی و موارد مشابه طراحی وساخته شده نیز با مزایا و معایبی همراه است.
مزایا
- ایجاد زیبایی و جذابیت در دکوراسیون داخلی خانه
- ایجاد حس گرما و صمیمیت
- استفاده از انواع سوخت مانند هیزم، گاز، الکل و برق
- امکان نصب در هر نقطه از خانه
معایب
- تولید دود و آلودگی محیطی
- نیاز به تهویه مناسب
- هزینه بالای نصب و تعمیر
- خطر آتش‌سوزی و سوختگی
چیلر
چیلر یکی از انواع سیستم های گرمایشی و سرمایشی است که از آب سرد برای گرم یا سردکردن هوا استفاده می‌کند. چیلرها معمولاً برای گرم یا سردکردن فضاهای بزرگ استفاده می‌شوند.
مزایا
- قابلیت گرمایش و سرمایش
- کنترل دما و رطوبت
- بهره‌وری بالا و اتلاف انرژی کم
- عدم تولید آلودگی و دود
معایب
- هزینه بالای نصب و خرید
- نیاز به فضای زیاد برای نصب
- نیاز به تعمیر و تمیز کردن دوره‌ای
- احتمال نشتی آب و گاز
یونیت هیتر
گرمای لازم برای سالن‌های بزرگ و کارخانه‌ها را تأمین می‌کند. یونیت‌هیترها در انواع دیواری، سقفی، و صنعتی تولید می‌شوند. این یونیت‌ها به دلیل آنکه از فن حرارتی برخوردار هستند، در مقایسه با رادیاتورها قدرت حرارتی بیشتری دارند و می‌توانند فضاهای بسیار بزرگ با سقف‌های بلند را به‌صورت کاملاً یکنواخت گرم کنند.
یونیت هیترهای صنعتی ساختار نسبتاً ساده‌ای دارند. این یونیت‌ها از بدنه فلزی، کویل مسی با فین آلومینیمی، موتور الکتریکی، فن، و لوله‌های ورود و خروج آب سرد و گرم تشکیل شده‌اند.
در این سیستم، آب گرم در بویلر تولید شده و به لوله‌های یونیت‌هیتر وارد می‌شود. پس از آن، هوا توسط فن سانتریفیوژ یونیت‌هیتر از بین کویل‌های یونیت عبور داده می‌شود و نهایتا، هوای گرم از یونیت خارج می‌شود.
در واقع، کویل‌های یونیت هیتر که آب گرم در آن‌ها جریان پیدا می‌کند همان مبدل‌های حرارتی هستند. مبدل حرارتی، لوله‌های پره‌داری هستند که به‌صورت مارپیچ در یونیت هیتر تعبیه‌شده‌اند. هوا با عبور از روی این لوله‌ها و کویل‌ها گرم شده و بوسیله فن سانتریفیوژ از یونیت‌هیتر خارج می‌شود.
سیستم هوشمند GHP
این سیستم، که یک سیستم جدید است، نیازی به کانال‌کشی هوا ندارد. یونیت‌های داخلی با لوله‌کشی به یونیت‌های خارجی متصل می‌شوند. این سیستم تهویه هوشمند، هم برای محیط‌های صنعتی و هم محیط‌های خانگی قابل استفاده است. سیستم بر اساس سیکل تبرید تراکمی و موتور احتراق داخلی گازسوز کار می‌کند. این سیستم که از یک یونیت خارجی و چند یونیت داخلی تشکیل شده، گرمایش و سرمایش ساختمان را به صورت یکپارچه فراهم می‌کند.
سیستم GHP جایگزین مناسبی برای پکیج، رادیاتور، چیلر و … است. علاوه بر این، این سیستم با هر نوع شرایط آب و هوایی سازگار است و محدودیتی از این بابت ندارد. آرام و بی سر و صداست و لرزش ندارد. در درون ساختمان فضایی اشغال نمی‌کند و قابلیت کنترل از راه دور و با اینترنت را دارد. این سیستم مجهز به سیستم عیب‌یاب اتوماتیک است.
سیستم VRF
یکی دیگر از سیستمهای سرمایشی-گرمایشی جدید، وی آر اف است. این سیستم مشابه سیستم جی اچ پی است با این تفاوت که تماماً با برق کار می‌کند. در واقع این سیستم در هر دو حالت سرمایش و گرمایش با برق کار می‌کند و کمپرسور آن با موتور الکتریکی به گردش در می‌آید.
سیستم گرمایشی کولر گازی
کولر گازی معمولاً دارای دو عملکرد سرمایشی و گرمایشی می باشند. اگر کولر گازی در حالت گرمایش قرار بگیرد به جای هوای سرد؛ هوای گرمی از کولر خارج خواهد شد و فضای اتاق را به راحتی گرم می کند. بنابراین در فصل سرد سال می توانید به جای بخاری و روش های گرمایشی دیگر از حالت گرمایش کولر گازی استفاده نمایید.
نحوه کار گرمایشی کولر گازی به این صورت است که گاز، اسپیلت درون کمپرسور گرم شده و از آنجا به اواپراتور انتقال داده می‌شود. سپس این هوای گرم تولیدی به محفظه داخلی اسپیلت که شامل لوله های مسی و صفحات مسی می باشد وارد خواهد شد و محفظه را کاملا گرم می کند. پس از آن هوای گرم به فضای داخل اتاق دمیده خواهد شد که محیط را گرم می کند.
سیستم گرمایشی خورشیدی
یکی دیگر از انواع تاسیسات گرمایشی؛ سیستم گرمایشی خورشیدی می باشد. حدود ۳۰ درصد از انرژی مصرفی ساختمان ها مربوط به گرمایش آب است که می توان از آبگرمکن های خورشیدی برای تامین آب گرم استفاده نمود. سیستم گرمایش خورشیدی در منازل، هتل ها، بیمارستان ها، ادارات و … برای تامین آب گرم استفاده خواهد شد.
در صنایع مختلف مثل صنایع غذایی، نساجی و داروسازی نیز می توانید از این سیستم استفاده نمایید. آبگرم مصرفی در فن کویل ها و .. توسط سیستم گرمایش خورشیدی نیز تامین خواهد شد. در این روش نور خورشید توسط صفحات خورشیدی جذب خواهد شد و به انرژی گرمایی تبدیل می‌شود. انرژی گرمایی، آب موجود در سیستم را گرم خواهد کرد و آن را به در مخزنی که وجود دارد جمع آوری می کند.
جمع‌بندی
در این مقاله به معرفی انواع سیستم گرمایشی پرداخته و مزایا و معایب انواع سیستم های گرمایشی را بررسی کردیم. همان‌طور که اشاره شد، سیستم گرمایشی ابزاری است که به‌منظور تولید حرارت و تنظیم دمای مطلوب خانه در فصل‌های سرد سال به‌کار می‌رود. بااین‌حال، پیشرفت صنعت باعث ظهور وسایل گرمایشی جدید بسیاری شده که می‌تواند افراد را در انتخاب دچار مشکل کند. بخاری گازی، بخاری برقی، بخاری تابشی، سیستم حرارت مرکزی، پکیج، شومینه، گرمایش از کف، رادیاتور قرنیزی، اسپلیت، پنل خورشیدی و چیلر جزو انواع سیستم های گرمایشی هستند که در این مقاله آن‌ها را بررسی کردیم. امیدواریم مطالب ارائه‌شده برای شما مفید باشد.
منبع: تاسیسات – خدمت از ما– فیتیز