معرفی انواع سنگ ساختمانی و کاربرد آن ها

انواع سنگ های ساختمانی

سنگ یکی از قدیمی ترین مصالحی است که بشر از بدو زندگی بر روی زمین شناخته است و در سفر تاریخی و هزاران ساله آدمی همواره در کنار او بوده است. از زمانی که انسان نخستین برای رفع نیاز خود از سنگ استفاده کرد و آتش را از سایش دو سنگ به دست آورد و نخستین خانه های خود را در دل غارها بنا نمود تا عصر حاضر، این ماده بی جان در زندگی او نقش اساسی داشته است. امروزه هم سنگ های تزئینی و نما، زینت بخش بناهای مدرن و کاخ ها هستند و سنگ های گرانبها که جواهر می شوند با جلوه های جادویی خود در هاله ای از اوهام و افسانه قرار دارند. مصرف سنگ به وسیله انسان روند رو به رشد پایدار و دائمی را در بخش های ساختمانی و عمران در سراسر دنیا به نمایش گذاشته است. گواه صحت این مطلب، افزایش یکنواخت عرضه و تقاضای سنگ در بازار، طی سالیان متوالی می باشد. دنیا در سال های اخیر شاهد توسعه چشمگیر صنعت سنگ، تجهیزات و ماشین آلات وابسته به آن ها بوده است.

در این مقاله از پله ، می‌خواهیم شما را با ویژگی‌های انواع سنگ ساختمانی و کاربرد هر کدام از آن‎ها آشنا کنیم. با ما همراه باشید…

طبقه بندی انواع سنگ ساختمانی از نظر علمی

برای  تولید سنگ های تزیینی و نما از سنگ های مادر که مناسب استفاده در ساختمان سازی هستند استفاده می شود. در ادامه به معرفی مختصری درباره این سنگ های مادر می پردازیم.

سنگ های قابل استفاده در صنعت ساختمان به ۳ گروه اصلی سنگ های رسوبی، سنگ های آذرین و سنگ های دگرگونی تقسیم می شوند.

سنگ های رسوبی

از میان انواع مختلف سنگ های رسوبی، سنگ های با منشا آهکی عمده سنگ های ساختمانی و تزیینی را تشکیل می دهند. خصوصیات اصلی این سنگ ها عبارت اند از: سختی مناسب، قابلیت ساب خوردن و برش بالا، تنوع رنگ، مقاومت خوب.

مهمترین سنگ های رسوبی از جنس آهک، سنگ تراورتن و سنگ مرمر می باشند.

سنگ تراورتن

این سنگ دارای رنگ های متنوع اعم از سفید، قرمز، گردویی، لیمویی و غیره می باشد. از بین آنها تراورتن سفید که رگه های رنگی و تخلخل یکنواخت داشته باشد، از کیفیت بیشتری برخوردار است. این رگه های رنگی در سنگ تراورتن ناشی از رنگینه های اکسید آهن می باشد که در لایه های مختلف تراورتن پخش بوده و ظاهر بسیار زیبا و جذابی به آن می بخشند.

تراورتن به دلیل داشتن مقاومت قابل قبول، برش پذیری و صیقل پذیری ایده آل، ظاهر زیبا، وجود تخلخل جهت چسبیدن کامل به ملات، از جمله پرمصرف ترین و ایده آل ترین سنگ های ساختمانی به شمار می رود.

سنگ مرمر

مرمر در نتیجه عملکرد چشمه های آب گرم آهک ساز، به وجود می آید. معمولاً مرمر به صورت لایه هایی در میان لایه های تراورتن دیده می شود. در فرآیند عملکرد چشمه های آب گرم، اگر افت دمای آب کند باشد، سنگ مرمر تشکیل می شود و اگر افت دما به سرعت صورت گیرد، سنگ تراورتن شکل می گیرد.

سنگ مرمر دارای انواع رنگی هم می باشد که نام تجاری آن اُنیکس (Onyx) می باشد.

مرمر حاوی رنگ های سبز، لیمویی، زرد، صورتی، سفید، عسلی و غیره است که پس از سایش به صورت یک سنگ تزئینی لوکس جلوه می کند.

معروف ترین سنگ های مرمر که در صنعت ساختمان به کار می روند به شرح زیر هستند:

معروف ترین سنگ های مرمر که در صنعت ساختمان به کار می روند به شرح زیر هستند:

سنگ انیکس کرم (Cream onyx)

سنگ مرمر طرح سبز وحشی (Wild green)

سنگ مرمر طرح امپرادور تیره (Dark emperador)

سنگ مرم سبز تیره (Dark green)

سنگ مرمر طرح امپریال (Imperial)

مرمر طرح قهوه ای طلایی (Golden brown)

سنگ مرمر طلایی (Golden marble)

سنگ انیکس طرح برفی (Ice onyx)

سنگ مرمر طرح کاپوچینو (Kapuchino marble)

سنگ مرمر طرح کارامل (Caramel marble)

مرمر طرح امپرادور روشن (Light emprador)

سنگ مرمر طرح رویال روشن (Royal light)

مرمر طرح امپرادور انکبوتی (Spider emperador)

سنگ مرمر طرح آتش فشانی (Volcano marble)

سنگ مرمر کریستال سفید (White crystal)

سنگ های آذرین

اصلی ترین سنگ های آذرین که در صنعت ساختمان به کار می روند عبارتند از: گرانیت ها، ریولیت ها و سنگ های آذرین خاص.

سنگ گرانیت

گرانیت ها اصلی ترین نوع سنگ های آذرین است که در صنعت ساختمان کاربرد دارند. این سنگ ها دارای سختی زیاد، شفافیت و زیبایی خیره کننده می باشند. گرانیت هایی که به لحاظ رنگ جذابیت لازم را داشته باشند، می توانند به عنوان سنگ های تزیینی و نما مورد استفاده قرار گیرند. همچنین گرانیت های روشن و قرمز و صورتی، به دلیل رنگ صورتی یا قرمز خود بسیار با ارزش هستند.

انواع طرح های سنگ گرانیت را در تصاویر زیر مشاهده می کنید. سنگ گرانیت واقعاً سنگ زیبایی است!

1. سنگ گرانیت مشکی (Black granit)
2. سنگ گرانیت مشکی (Black granit)
3. سنگ گرانیت قهوه ای (Brown granit)
4. سنگ گرانیت قهوه ای (Brown granit)
5. سنگ گرانیت قهوه ای (Brown granit)
6. سنگ گرانیت قهوه ای (Brown granit)
7. سنگ گرانیت قرمز (Red granit)
8. سنگ گرانیت قرمز (Red granit)
9. سنگ گرانیت خاکستری (Steel gray granit)

کاربردهای سنگ گرانیت

از ویژگی ‌های این سنگ، می‌ توان به استحکام بسیار بالا، مقاومت عالی در برابر خمش و سایش، مقاومت بالا در برابر خراشیدگی، ظاهر جذاب، مقاومت در برابر نفوذ مواد شیمیایی و آب، رنگ‌های متنوع و … اشاره کرد. این سنگ برای استفاده در سنگ کابینت و کانتر آشپزخانه ‌ها، در سرویس ‌های بهداشتی و به عنوان وان سنگی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین برای استفاده در نمای خارجی ساختمان، سنگ دیوار، قسمت ‌های داخلی و سنگ کف مناسب است.مقاومت بالای این سنگ در برابر آلودگی، سایش و عدم جذب آب باعث شده تا از این سنگ در قسمت ‌هایی مثل کف ساختمان و راه‌ پله که رفت و آمد زیادی در آن انجام می ‌شود، استفاده شود. برای سال ‌های زیادی، این سنگ در نمای ساختمان ‌های مهم و گران ‌قیمت به کار رفته است. سنگ‌ های گرانیت از جمله سنگ ‌های گران ‌قیمت محسوب می‌ شوند و بیشتر در ساختمان‌ هایی که برای آن ها بودجه زیادی در نظر گرفته شده است، به کار می روند.

سنگ های دگرگونی

سنگ های دگرگونی عمدتاً آهکی هستند که تحت فشار و حرارت بالا دچار حالت دگرگونی می شوند. مرمریت ها و گنیس ها دو نوع از سنگ های دگرگونی هستند که از آنها به عنوان سنگ تزئینی یا سنگ نما استفاده می شود.

سنگ مرمریت

مرمریت ها که به رنگ های سفید، خاکستری و رنگی هستند دارای درخشندگی و شفافیت خاصی هستند. مرمریت های درشت بلور، سفید یا خاکستری روشن تا کرم را اصطلاحاً کریستال می گویند. همچنین مرمریت کریستال سفید را اصطلاحاً سنگ چینی می نامند. معادن سنگ چینی تنگ حنا (واقع در نیریز استان فارس)، نجف آباد، کریستال و چینی الیگودرز و لای بید و گدار سرخ ناحیه موته، از معادن معروف سنگ های چینی ایران هستند.

سنگ گنیس

گنیس ها نظیر گرانیت ها، درصورتیکه دارای رنگ های ایده آل و عناصر درشت باشند، به دلیل بافت چشمی زیبایی که در مقطع صیقلی بعضی از آنها دیده می شود، می توانند سنگ های تزیینی استثنایی را تشکیل دهند.

تقسیم بندی تجاری انواع سنگ ساختمانی تزیینی در بازار ایران

سنگ تراورتن

انواع مختلف تراورتن ها برحسب رنگ تقسیم بندی می گردند: نظیر تراورتن قرمز، لیمویی، گردویی، سفید و کرم. این نوع سنگ ها در ایران به وفور به عنوان سنگ نما به کار می روند.

سنگ ساختمانی مرمریت (مرمر آهکی)

مرمریت بر حسب شدت دگرگونی و ترکیب سنگ مادر به سه دسته چینی، کریستال و ابری تقسیم می شود.

سنگ چینی

این سنگ در داخل کشور تولید می شود و اسم چینی به دلیل رنگ سفید و بافت کریستال شکل این سنگ می باشد. اما سنگ چینی در رنگ های دیگری هم در طبیعت وجود دارد که رنگ سفید و بعد از آن رنگ خاکستری بیشترین کاربرد را در صنعت ساختمان دارد.

سنگ چینی مقاومت بالایی در برابر ضربه، فشار اجسام و عوامل جوی مثل باران، سرما و گرما دارد.

این سنگ معمولاً با ضخامت های کم تولید می شود.

همچنین مقاومت سنگ چینی در برابر نفوذ رطوبت بالا است و به همین دلیل برای مکان های مرطوب مثل سرویس بهداشتی مناسب است.

در شهر های با آب و هوای گرم، استفاده از سنگ چینی سفید در نمای خارجی ساختمان کاربرد دارد زیرا رنگ سفید کمترین میزان جذب نور خورشید بین رنگ ها را دارد و به همین دلیل انتقال حرارت کمتری از خارج به داخل خانه صورت می گیرد.

سنگ چینی با توجه به رنگ به سه دسته چینی سفید، چینی کریستال و چینی خاکستری تقسیم می گردد.

از انواع سنگ های چینی معروف می توان سنگ چینی الیگودرز، سنگ چینی ازنا، سنگ چینی یزد و سنگ چینی نی ریز اشاره کرد.

کاربرد سنگ چینی

استفاده از سنگ‌ های چینی در محیط ‌های کم نور و کوچک نیز رایج است؛ همچنین از این سنگ برای کف و دیوار اتاق‌خواب نیز استفاده می ‌شود. این سنگ به دلیل سطح صاف و رنگ روشنی که دارد، محیط را بزرگتر از آنچه هست نشان می ‌دهد و به همین دلیل تقاضا برای این سنگ افزایش یافته است. سنگ ‌های چینی الیگودرز، چینی ازنا، چینی قروه، چینی نیریز، و چینی لایبید از معروف‌ترین سنگ ‌های چینی موجود در بازار ایران هستند.

سنگ کریستال

کریستال به مرمریت دانه درشت، تمام بلورین، هم اندازه و دارای شکل خاص گفته می شود. این سنگ دارای بلورهای ریز می باشد.

سنگ ساختمانی ابری

سنگ ابری به مرمریتی گفته می شود که حاوی نوارهای غیرموازی از تمرکز کانی های روشن و تیره باشد.

سنگ مرمر انیکس

این سنگ در بازار به مرمر معروف می باشد. این نوع سنگ به رنگ های سبز، سبز کم رنگ، قهوه ای، قرمز، سفید، کرم و صورتی دیده می شود.

سنگ ساختمانی سیلیسی

این سنگ ها شامل گرانیت ها، ریولیت ها و سایر انواع سنگ های آذرین می باشد که در بازار عمدتاً تحت عنوان سنگ گرانیت شناخته می شوند.

خصوصیات سنگ ساختمانی تزئینی (سنگ نما)

سنگی که به عنوان سنگ تزئینی استفاده می شود باید دارای خصوصیات زیر باشد:

• در برابر شرایط جوی دچار تغییر در رنگ یا ساختار نشود
• فاقد درز و شکاف باشند زیرا درز و شکاف استحکام لازم را از سنگ می گیرد
• دارای استحکام داخلی بالا و فاقد لایه بندی ضعیف باشد
• دارای قابلیت برش و ساب و صیقل باشد
• سختی قابل قبول داشته باشد
• از نظر زیبایی رنگ، دارای جاذبه باشد
• چسبندگی مناسب با ملات ماسه سیمان

موارد مصرف سنگ ساختمانی تزئینی و نما

پوشش دیوارهای داخلی و خارجی

معمولاً دیوارهای داخلی در ساختمان های اداری، اماکن عمومی و بهداشتی، فروشگاه ها و سالن های غذاخوری با سنگ پوشانده می شوند. استفاده از سنگ در دیوار داخلی منازل مسکونی دیگر کاربرد چندانی ندارد.

انواع کاشی ها در طرح های متنوع و با مقاومت بالا در برابر مواد شوینده به دلیل داشتن لعاب گزینه مناسبتری بجای استفاده از سنگ در سرویس های بهداشتی می باشند. همچنین انواع سنگ های مصنوعی دکوراتیو به عنوان دیوارپوش به تازگی وارد بازار شده اند که بهترین گزینه برای استفاده در خانه ها می باشند. پیشنهاد می کنیم مقاله معرفی جدیدترین انواع دیوارپوش و کفپوش را مطالعه نمایید.

از طرفی، استفاده از سنگ به دلیل مقاومت بالا در برابر ضربه، بیشتر در دیوارهای خارجی ساختمان مانند مشاعات، دیوار لابی، دیوار راه پله، دیوار پارکینگ و دیوار حیاط کاربرد دارد.

سنگ های مورد استفاده برای دیوارها باید دارای خصوصیات زیر باشند:

• قابلیت شستشو و دوام در برابر شوینده ها
• تخلخل کم
• جلاپذیری مطلوب
• رنگ و ظاهر زیبا
• قابل شستشو و پایداری در برابر اسیدها و بازها و شوینده ها

چه سنگ هایی برای پوشش دیوارهای خارج ساختمان مناسب هستند

سنگ مرمریت و سنگ تراورتن و همچنین سنگ گرانیت بیشترین استفاده را در دیوارهای مشاعات ساختمان دارند.

چه سنگ هایی برای پوشش دیوارهای داخل ساختمان کاربرد دارند

برای دیوارهای داخل آپارتمان می توان از سنگ های دکوراتیو مثل سنگ آنتیک، سنگ مرمریت به صورت اسلب، سنگ های مرمر و ترائونیکس به صورت اسلب استفاده کرد.

سنگ ساختمانی برای پوشش کف ساختمان 

از انواع سنگ های ساختمانی می توان به عنوان پوشش کف داخل و خارج خانه ها و همچنین به عنوان سنگ پله استفاده کرد. با توجه به اینکه سنگ کف ساختمان در برابر انواع فشارها، ضربات و تردد زیاد می باشند بنابراین باید دارای مقاومت بالا بوده و همچنین به راحتی تمیز شوند. بنابراین استفاده از سنگ هایی که دارای رگه های زیاد هستند به دلیل جذب آلودگی ها و مقاومت کم در برابر ضربه در کف ساختمان توصیه نمی شود.

چه سنگ هایی برای پوشش کف ساختمان مناسب هستند

بهترین سنگ ها برای پوشش کف مرمریت و گرانیت می باشند.

سنگ ساختمانی برای پوشش نمای بیرونی ساختمان

سنگی که در نمای بیرونی ساختمان به کار می رود باید علاوه بر مقاومت کافی در برابر شرایط جوی، چسبندگی خوبی با ملات ماسه سیمان به عنوان زیرسازی نما داشته باشد.

اگرچه در روش اجرای نما با ملات طبق توصیه آیین نامه های ساختمان، اجرای اسکوپ پشت سنگ برای ایجاد چسبندگی بیشتر بین ملات و سنگ الزامی است، اما وجود خلل و فرج کافی در پشت سنگ برای استحکام بیشتر نمای ساختمان و جلوگیری از ریزش سنگ نما در گذر زمان، ضروری است.

البته از آنجایی که در اجرای نما با سیستم خشک که جدیدترین و اصولی ترین روش اجرای نما می باشد، از ملات برای چسباندن سنگ نما به سازه ساختمان استفاده نمی شود و بجای ملات از شاسی کشی فلزی که مستقیم به المان های سازه ای متصل هستند، برای نگه داری سنگ نما استفاده می شود، بنابراین می توان از هر نوع سنگ با هر میزان خلل و فرج که در برابر شرایط جوی منطقه مورد نظر مقاوم باشد در نمای ساختمان استفاده کرد.

چه سنگ هایی برای نمای بیرون ساختمان مناسب هستند

در میان سنگ های ساختمانی، سنگ تراورتن دارای بیشترین خلل و فرج می باشد که باعث نفوذ ملات ماسه سیمان به داخل سنگ و استحکام بیشتر آن می شود. همچنین سنگ تراورتن مقاومت بالایی در برابر عوامل جوی مثل سرما و گرما و بارش باران دارد. از سنگ های چینی هم می توان در نمای ساختمان استفاده کرد اما به دلیل خلل و فرج کم تر این سنگ ها نسبت به سنگ تراورتن، بهتر است سنگ چینی با سیستم نمای خشک اجرا شود.

نحوه نگهداری و تمیز کردن سنگ ساختمانی

برای شستن سنگ بهتر است از آب استفاده شود. برای تمیز کردن گرانیت می‌توان از برس مویی غیر فلزی و محلول های شوینده رقیق و مناسب به کار برد.

مرمر ها را نیز می توان با آب و محلول های شوینده رقیق تمیز کرد . درصورت استفاده از محلول های شوینده، حتما انواع مطمئن آنها و مطابق دستورالعمل تولید کننده به کار برده شود.

برای این کار قبل از استفاده از این محلول ها، اثر آنها بر روی نمونه کوچکی‌ از سنگ آزمایش شود. از مصرف شوینده های اسیدی و قلیایی از جمله اسید کلریدریک، محلول آمونیوم و سود سوز‌ آور خودداری کنید.

سنگ اسلب چیست

سنگ خامی که از معادن استخراج می شود را کوپ سنگ می نامند. اسلب به معنی ورق یا لوح است. در واقع اسلب سنگ های برش خورده ای از کوپه سنگ ها هستند که به صورت لوح های بزرگ تولید می شوند. معمولاً به سنگ های یک تکه بزرگتر از یک متر مربع، سنگ اسلب گفته می شود. ضخامت سنگ های اسلب معمولاً ۲ یا ۳ سانتی متر می باشد.

اسلب از انواع سنگ های موجود در بازار تولید می شود. تمام خصوصیت هایی که برای سنگ ها توضیح دادیم درمورد سنگ های اسلب نیز صادق است. درواقع سنگ اسلب هیچ تفاوتی با سنگ های دیگر نداشته و فقط ابعاد آن بزرگتر و دارای ضخامت بیشتر می باشد.

کاربرد سنگ اسلب

سنگ اسلب بیشتر در دیوار و کف مشاعات ساختمان مانند لابی، راه پله ها و پارکینگ به کار می رود.

معمولاً برای دیواره ها از سنگ اسلب چینی و برای کف از سنگ اسلب چینی یا مرمر استفاده می شود.

از سنگ اسلب بیشتر در محل های زیر استفاده می شود:

• کف و دیوار لابی ساختمان
• فضا سازی دکوراتیو و دیوار تی وی روم (TV Room)
• ساخت آبنما های کتیبه ای
• سرویس های بهداشتی و حمام مستر
• دیوار آسانسور و دیوار بین کابینت

همان طور که توضیح دادیم یکی از مزیت های سنگ های اسلب، نمایش جزییات و طرح و نقش های بیشتر به دلیل ابعاد بزرگتر است. از این از این قابلیت برای ایجاد طرح های ترکیبی جدید استفاده می شود. یکی از این طرح ها بوک مچ (Book Match) یا طرح آینه ای نام دارد.

سنگ اسلب بوک مچ (Bookmatch slab)

در طرح بوک مچ از دو سنگ اسلب دارای یک طرح مشابه اما به صورت قرینه مستقیم در کنار هم استفاده می شود. در واقع در در طرح بوک مچ، نوع چیدمان دو اسلب به گونه ای است که موج ها و رگه های سنگ در امتداد یکدیگر قرار می گیرند. بد نیست بدانید که برای ساخت این اسلب ها،  قطعات برش داده شده از کوپ سنگ را در جهت مخالف هم فراوری می کنند.

طرح دیگری که با سنگ های اسلب اجرا می شود، طرح ۴ تایی یا فورمچ (Four Match) است. در فور مچینگ یک طرح کلی را مانند تکه های یک پازل در ۴ اسلب به گونه ای قرار می دهند که وقتی ۴ اسلب در کنار هم نصب شدند، آن طرح دیده شود.

سنگ اسلب فورمچ (Fourmatch slab)

معمولاً از طرح های بوک مچ و فورمچ در فضاهای بزرگ استفاده می شود که قابلیت نمایش زیبایی های این طرح ها را داشته باشند.

برای ایجاد طرح های بوک مچ و فورمچ از سنگ هایی استفاده می شود که دارای رگه و طرح های موج دار باشند. از جمله سنگ های مناسب برای این کار ، سنگ مرمر، تراورتن، سنگ چینی و بعضی از سنگ های مرمریت می باشند.

البته ایجاد بوک مچ و فورمچ با سنگ اسلب علاوه بر زیبایی، قیمت نسبتاً بالایی هم دارد. همچنین قیمت بوک مچ و فورمچ به نوع سنگ، کیفیت فرآوری سنگ و کیفیت برش، ابعاد و ضخامت سنگ اسلب و البته طرح و نقش سنگ بستگی دارد.

مزایا و معایب سنگ اسلب

سنگ های اسلب به دلیل ابعاد بزرگتر نسبت به سایر سنگ های ساختمانی دارای مزیت هایی به شرح زیر می باشند:

نمایش زیبایی های سنگ طبیعی مثل رگه ها و طرح ها متنوع به دلیل ابعاد بزرگ

امکان اجرای طرح های متنوع مثل بوک مچ و فورمچ

کاهش دورریز سنگ

امکان اجرای شیت بک لایت یا سنگ های نورگذر

سرعت نصب بالاتر به دلیل برشکاری کمتر

تنها عیب سنگ های اسلب صعوبت در نصب این سنگ ها به دلیل ابعاد بزرگ و وزن زیاد می باشد. برای نصب اسلب باید از استادکاران حرفه ای استفاده شود.