آشنایی با انواع شن و ماسه در صنعت ساختمان

مقدمه

شن و ماسه ازجمله مصالح ارزان قیمت در صنعت ساخت وساز می باشد که توجه به آن می تواند اطلاعات کاربردی را درباب انواع شن و ماسه و کاربردهای آن خدمت شما عزیزان ارائه دهد. درواقع جالب است بدانید که ماسه ها و شن ها ازلحاظ شکل ظاهری، دانه بندی و ترکیبات شیمیایی به دسته بندی های مختلفی تبدیل می شوند که در این مقاله از وبلاگ مجله پله به آن خواهیم پرداخت؛ بنابراین با توجه به این مقدمه با وبلاگ مجله پله همراه شوید تا بیشتر و بهتر بدانید.

آشنایی با شن و ماسه

در این مقاله خوب است که در ابتدا به معرفی مفاهیم شن و ماسه بپردازیم. به طورکلی شن ازجمله مصالح سنگی استکه تقریباً قابلیت این را دارد که از هر نوع سنگ تشکیل شود. در یک نگاه کلی می توان اذعان نمود که معموالً اندازه ایهر دانه شن بین ۲ الی ۶۰ میلی متر است. الزم به ذکر است که هنگامی که شن ها دارای منشأ آبرفتی یا رودخانه ایباشند عموماً به شکل گرد بوده و اگر از معدن استخراج و سپس شکسته شده باشد حالتی تیز گوشه خواهد داشت.از طرف دیگر ماسه به سنگ ریزه های خردتر از شن، گفته می شود. ماسه معموالً در سواحل دریاها و رودخانه ها بهراحتی یافت می شود. فرایند تولید ماسه نیز به این ترتیب می باشد که زمانی که یک تخته سنگ در معرض عوامل طبیعیچون باد و باران و یخ زدگی قرار می گیرد متالشی می گردد و به ذرات ریز که همان ماسه است، تبدیل می شود. الزم بهذکر است که اندازه ماسه ها نیز معموالً در سایز یک صدم میلی متر و یا دو میلی متر است.

شن چیست ؟

شنها نوعی سنگدانه هستند که طی فرایند طبیعی از جدا شدن و خرد شدن سنگهای طبیعی به وجود میآیند و جمعآوری میشوند. شنها دارای اندازهای بین ۶۰ تا ۶۲ میلیمتر هستند. این نوع مصالح اگر دارای منشا آبرفتی یارودخانهای باشند، به شکل گرد یافت میشوند اما اگر از معادن سنگ استخراج و طی شکسته شدن سنگهای استخراجیتولید شوند، به صورت تیز گوشه در میآیند. شن براساس اندازهی خاصی دانهبندی میشوند و ممکن است به همراهماسه به صورت مخلوط به فروش برسد.سیوان لند ارائه دهندهی بهترین انواع شن و ماسه در بین بازارهای آنالین خرید مصالح ساختمانی است که شما میتوانیدبا مراجعه به آن از قیمت انواع شن و ماسه مطلع و به راحتی خرید خود را ثبت کنید. پس از ثبت خرید محصول شما درمحل پروژه به شما تحویل داده میشود.

انواع شن

شسته: در بین شن ها مقادیر زیادی خاک و مواد آلی وجود دارد که روی کارایی شن تاثیر می گذارد به همین دلیل آن را می شویند و شن ها را از آن مواد جدا می کند.

طبیعی: شن طبیعی از بستر رودخانه، آبرفت ها و مخروط افکن ها استخراج می شود و پس از شستهشدن، به صورت متنوعی به مصرف می رسد. شکل آن ها گرد و صیقلی است.
شکسته: این شن ها درشت هستند و معموال شکسته می شوند. به صورت گوشه دار در دسترس است.

 شن مصنوعی

به طورکلی می توان اذعان نمود که شن و ماسه های مصنوعی معموالً از خرد شدن سنگ های گرانیت یا بازالت طی سهمرحله خرد کردن تولید می شوند و جایگزین مناسبی برای شن و ماسه های رودخانه ای می باشند. این شن و ماسه ها درکارخانه های تولید شن و ماسه و توسط دستگاه های مختلف سنگ شکن و… تولید می شوند. همچنین از یک نگاه دیگرمی توان شن های مصنوعی را در بخش های کوچک تری نیز بررسی کرد که این نوع از مصالح شامل

شن مصنوعی شکسته:این نوع شن از خرد شدن سنگ های سخت به وجود می آید. سنگ دانه های این نوع شن دارای گوشه های تیز است ومصارف صنعتی بسیاری دارد. همچنین الزم به ذکر است که خود این شن های شکسته نیز به انواع شکسته های نخودی و بادامی تقسیم می شوند.

شن رودخانه ای

این نوع از شن از رودخانه ها به دست می آیند و کیفیت بسیار باالتری به نسبت شن و ماسه های به دست آمده از گودال ها دارند. رنگ آن ها معموالً سفید تا خاکستری است. شکل ظاهری آن ها کامالً گرد و بدون زاویه است؛ بنابراینبا توجه به همین ویژگی های مطرح شده از این نوع شن و ماسه در گچ کاری استفاده می شود.

انواع شن براساس چگالی

 شن سبک دانه: به شن هایی چون پومیس، توف، رس، شیل، دیاتومیت و خاکسترهای آتشفشانی که آن ها چگالیپایینی دارند شن سبک دانه می گویند.
شن معمولی: به شن هایی که در اطراف ما به صورت طبیعی وجود دارد، شن معمولی می گویند. از این نوع شن درساخت بتن هایی با وزن معمولی قابل استفاده است.
شن سنگین دانه: به دانه هایی مانند سرپانتین، مگنتیت، ایلمنیت، ژئوتیت، لیمونیت و باریت، شن های دانه سنگینمی گویند که برای ساخت بتن هایی با وزن سنگین قابل استفاده است.

ماسه چیست؟

ماسه در مقایسه با شن دارای دانه های ریزتری میباشد که در سواحل دریا و رودخانه به راحتی قابل دیدن و یافتن هستند. به طور کلی زمانی که یک تخته سنگ در معرض عوامل طبیعی همچون باد، باران و یخ زدگی قرار میگیرد، خرد و متالشی میشود. اگر ذرات این سنگهای خرد شده بین یک صدم میلی متر تا دو میلی متر باشند به آنها ماسه گفته میشود.

انواع ماسه

طبیعی: این نوع به طور طبیعی از بستر دریا و رودخانه استخراج می شود.
 شسته: به این نوع ماسه دوبار شور نیز می گویند که مخلوطی از ماسه و خاک می باشد.
شکسته: این نوع ظاهری تیز گوشه دارند و از آسیاب سنگ های معدنی حاصل می شود.

انواع ماسه براساس شکل ظاهری

ماسه گرد: این ماسه ها همان طور که از نامشان پیداست ظاهری گرد و کروی دارند. از نوع ماسه مصنوعی نیز
می باشند.
ماسه گوشه دار: این ماسه از استحکام باالیی برخوردار می باشد و تخلخل میان آن ها نسب به ماسه گرد کمتر
است.
ماسه شبه گرد: این نوه ظاهر کامال گرد ندارند و برخی گرد و برخی گوشه دار هستند.
ماسه مخلوط: این نوع ماسه شکل خاصی ندارند.

رنگ های شن و ماسه

رنگ‌های متعددی از شن و ماسه را می‌توان پیدا کرد. این تفاوت رنگی به دلیل متفاوت بودن منشا پیدایش شن و ماسه است. در زیر به توضیح رنگ‌ها و سنگ منشا شن و ماسه پرداخته ایم.

ماسه سفید

از سنگ آهک فرسایش یافته ساخته شده است و ممکن است حاوی قطعات مرجان و صدف باشد. علاوه بر این، ممکن است سایر مواد خرد شده ارگانیک، مانند مگنتیت، کلریت، گلوکونیت یا گچ نیز یافت در ماسه سفید شود..

ماسه سیاه

این ماسه از مواد معدنی آتشفشانی و قطعات گدازه و ذخایر مرجانی تشکیل شده است.

ماسه صورتی

روزن داران، موجودات میکروسکوپی که دارای پوسته صورتی مایل به قرمز است، مسئول تمام این رنگ است. مرجان، صدف و کلسیم نیز در این ترکیب یافت می شود.

رنگ قرمز نارنجی

این رنگ به دلیل پوشش اکسید آهن به وجود می آید.

آشنایی بامنبع ومحل دسترسی ماسه

به طور کلی ماسه به دو صورت کلی مصنوعی و طبیعی در دسترس است. ماسه طبیعی شامل انواع ماسه رودخانه ای و ماسه بادی است و ماسه مصنوعی نیز طی فرآیند به وجود می آیند. به طور کلی به شرح زیر است:
ماسه طبیعی: این ماسه به طور طبیعی در دسترس است و هیچ فعالیتی روی آن انجام نمی شود.
ماسه رودخانه ای: یک ماسه شسته شده می باشد که ظاهر گرد و رنگ سفید و خاکستری دارند و از نوع طبیعی
می باشند.
ماسه بادی: نمونه دیگری از ماسه طبیعی، ماسه بادی است که در ساختار آن خاک نیز وجود دارد.
ماسه مصنوعی: این ماسه طی فرآیند هایی ناخالصی های مثل آهک از آن ها حذف می شود به صورت گرد، گوشه دار و مخلوط در دسترس می باشد.

کاربرد های گسترده شن و ماسه

انواع شن و ماسه از جمله مصالح محبوب و پرکاربرد در صنعت ساختمان سازی میباشد که در پروژه های عمرانی کاربرد فراوانی دارند. برخی از این کاربردها عبارتند از:

• استفاده در بستر سازی لوله ها
• در ساخت بتن
• استفاده در زمینه پوشش سطحی روسازی
• تولید شیشه
• استفاده از آن ها به عنوان ماده قالب ریخته گری فلز
• استفاده به عنوان یک ماده ساینده در سند بلاست.

تفاوت شن و ماسه

• به نظر می رسد انواع ماسه نسبت به دیگر مصالح سنگی دارای پیچیدگی بیشتری باشد. ماسه از دانه های سنگی کوچکی تشکیل شده که اندازه آن بین 0.06-2 mm است و اکثرا از جنس کوارتز (Sio₂ یا سیلیکا) می باشد، گرچه اغلب مواد معدنی دیگری به صورت مخلوط با ماسه وجود دارند خصوصا رس ها و آهن که سبب قرمز رنگ شدن ماسه نسبت به دیگر مصالح سنگی می شود.
• این مصالح (ماسه) به صورت طبیعی در رسوبات جابه جا شده وجود دارند، به خصوص در محیط های دریایی و یا رودخانه ای، گرچه بعضی از ماسه سنگ های درشت تر به عنوان محصولات جانبی حاصل از خرد کردن و شکستن سنگ به دست می آیند.
• ماسه یکنواخت از دانه هایی تشکیل می شود که اساسا یک اندازه باشند، مثلا درشت دانه (C)، متوسط (M) یا ریزدانه (F)، درحالی که ماسه ریز دانه بندی شده شامل مخلوطی از ماسه با اندازه شن و ماسه متفاوت مشخص است.
• در کارهای معمولی ساختمانی در کارگاه، ماسه به دو گروه اصلی تقسیم می شود، ماسه ساختمانی (ماسه نرم) که عمدتا در تهیه ملات اندود به کار برده می شود، و ماسه سنگریزه (ماسه زبر)، که در ساخت ملات بستر در روسازی به کار می رود.

توجه:

• طبیعتا ماسه هایی نیز در بین دو حد فوق قرار دارند که می توان به عنوان ماسه درزگیری (ماسه بندکشی) استفاده کرد، ولیکن همچنان که گفته شد عملا ماسه در دو تیپ اصلی فوق وجود دارد. ماسه مصرفی در ساختمان بیشتر از نوع ریزدانه و اغلب توام با مقداری رس در حدود 10 درصد یا بیشتر است در حالی که ماسه سنگریزه (زبره) درصد کمتری رس دارد و نسبت دانه های درشت آن بیشتر می باشد.

آیین نامه BS882

• مطابق مشخصات فنی بخش 3 آیین نامه BS7533 ماسه به کار رفته در لایه زیرسازی ماسه تیز گوشه با درصد رس یا سیلت کمتر از 3 درصد وزنی می باشد. آیین نامه BS882 استفاده از ماسه تیپ C یا M را برای دال ها و کف فرش های روسازی پیشنهاد می نماید.
• حدود دانه بندی ماسه های مناسب برای ملات بستر و ملات درزگیری متعارف (غیرقابل نفوذ) در روسازی بلوکی داده شده است. توجه کنید که ماسه ملات درشت تر از ماسه بندکشی است.

• تقسیم بندی دیگری برای ماسه ها براساس درصد وزن عبوری از ریزترین الک، موسوم به الک 63µm (اندازه سوراخ 0.063 mm) وجود دارد. مطابق این جدول، در روسازی ای مختلف میزان حداکثر درصد ریزدانه پیشنهادی متفاوت است.

نکته

• دانه های گرد گوشه به خوبی متراکم و فشرده شده، یک لایه بستر پایدار به وجود می آورند، در حالی که لبه های دانه های تیز گوشه زیر اثر بار شکسته، و در نتیجه نسبت ریزدانه های ماسه که توسط آب تراوش شده حمل می شود افزایش یافته، حالت روغنی یا لیزی ماسه را بالا برده، که به نوبه خود باعث جدا شدن ماسه ها با اندازه دانه متفاوت از یکدیگر در لایه می شوند، و احتمالاً در پروژه های با بار ترافیکی سنگین مشکلاتی را سبب می گردند.
• به طور کلی در راه های خصوصی، محوطه اطراف ساختمان ها و پروژه های با بار ترافیکی کم، استفاده از ماسه سنگریزه استاندارد که توسط فروشندگان محلی به فروش می رسد جهت استفاده برای مصالح در بستر راه احتمالا به حد کافی خوب است. ولیکن برای جاده های با بار ترافیکی سنگین می بایست بررسی بیشتری به روی خصوصیات ماسه مورد نیاز برای بستر راه صورت گیرد.

• در انتها؛ همچنانکه در بالا ذکر شد، دو نوع ماسه ویژه وجود دارد، یکی ماسه درزگیری است که برای پر کردن بندهای روسازی بلوکی به کار برده می شود و باید درصد رس آن خیلی جزیی و اندازه دانه های آن به گونه ای باشد که اصطکاک بالایی را به وجود آورد، تا یک روسازی بلوکی در مقابل بار وارده به خوبی پایداری و مقاومت نماید.

• نوع دیگر ماسه موسوم به ماسه نقره ای است که دارای درصد ناچیزی آهن بوده و برای تولید شیشه طبی با کیفیت بالا بسیار مطلوب می باشد. رنگ نقره ای ماسه ناشی از داشتن سیلیکای خالص (SiO₂) است و دارای هیچ آلودگی معدنی دیگری نیست. این نوع ماسه در صنعت ساختمان کاربرد محدودی دارد.

سخن پایانی

شن و ماسه هردو از مصالح پرکاربرد در صنعت و ساختمانی هستند. این دو در موارد زیادی اعم از تولید بتن،تولید بلوک، تولید مالت سیمانی برای مصارف گوناگون کاربرد دارند.در این مقاله از وبلاگ مجله پله با انواع شن و ماسه و
تفاوت آها با یکدیگر آشنا شدیم

منبع:

سیوان لند،پرشین سازه،کلینیک بتن